به بهانه دور دوم انتخابات ریاست جمهوری ـ  بخش اول

اِنَّمَا الْمُوْمِنُونَ اِخْوَهٌ فَاَصْلِحُوا بَیْنَ اَخَوَیْکُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ (حجرات ـ 10)

بر پایه آموزه های دینی مومن بودن و در جبهه حق بودن به مفهوم بری بودن از هر اشتباه و خطا نیست؛ و چه بسیارند کسانی که به عنوان یک مسلمان پیرو مکتب اهل بیت علیهم السلام مرتکب خطاها یا گناهانی کوچک و بزرگ از عرصه شناخت تا رفتار می شوند.

نصیحت؛ خیرخواهی نسبت بهکدیگر؛ کمک فکری؛ تبیین؛ موعظه؛ ارشاد و مانند آن که جایگاهی بلند در آموزه های اخلاقی اسلامی دارد؛ همگی بر این پیش فرض استوار است که چه بسا یک مومن معتقد هم دچار اشتباه شود و لذا نیازمند راهنمایی و خیرخواهی و مانند آن است. پیش فرض آیه شریفه دهم سوره مبارکه حجرات هم که مخاطبان خود را به آشتی دادن برادران دینی فرا می خواند؛ همین است که چه بسا دو برادر یا دو جریان که هر دو موصوف به ایمان هستند؛ هر دو و یا یکی از آن دو؛ سخن یا رفتار نادرستی داشته باشد که موجب اختلاف و درگیری منجر به کشتن یکدیگر (حجرات؛ 9) در جامعه دینی شود.

یعنی حتی خطاهایی تا این اندازه بزرگ هم موجب بیرون رانده شدن از دایره ایمان نیست. از یاد نبریم که مومن دور از هر خطا و کاستی در عرصه شناخت و رفتار؛ امام معصوم علیه السلام است. همین تحلیل در باره ارزش های ثانویه مانند انقلابی بودن صدق می کند. این گونه نیست که فرد یا جریانی صرفا به دلیل رفتاری که ما آن را انقلابی نمی دانیم و یا حتی به دلیل ارتکاب یک خطا از دایره انقلابی بودن بیرون گذاشته شود. وقتی در باره ایمان که بنیادی ترین معیار سنجش و ارزیابی انسان هاست قرآن می گوید به دشمنی که در میدان جنگ اظهار اسلام کرد نگویید که مومن نیستی (نساء؛ 94)؛ به طریق اولی در سلب ارزش هایی مانند انقلابی بودن از کسانی که خود را در جبهه انقلاب می دانند و پیشینه آنها هم گواه این ادعاست؛ باید احتیاط کرد.

یکی از چالش های اخلاقی در عرصه انتخابات که اکنون به فراوانی دیده می شود؛ مطلق نگری هایی زیر پوشش دین است که با آموزه های دینی سازگار به نظر نمی رسد.

خودحق پنداری به گونه ای که خود را حق مطلق و جانب دیگر را شر مطلق بدانیم؛ آشکارا بر خلاف آموزه های دینی است؛ همان گونه کهافتن یک خطا یا کاستی موهوم یا واقعی در طرف مقابل و آن را بهانه ای برای بیرون نهادن او از دایره ارزش ها قرار دادن ناسازگار با آموزه های دینی است. هیچ یک از دو نامزد راهافته به دور دوم انتخابات و جبهه پشتیبان آنها؛ خیر مطلق نیست و هیچ کدام هم شر مطلق نیست؛ هر دو ممکن است خطاهایی داشته باشند؛ حال اگر یک جریان به نام دین و به بهانه این خطاها خود را خیر مطلق و طرف مقابل خود را شر مطلق بداند بر خلاف آموزه های دینی رفتار کرده است. به همین ترتیب؛ این تلقی که عده ای خود را جبهه انقلاب به صورت مطلق بدانند و طرف مقابل خود را که از قضا پیشینه ای درخشان تر در بذل جان و مال در راه انقلاب دارد؛ خارج از جبهه انقلاب بشمرند؛ سخنی قابل دفاع نیست.

بر این پایه؛ یکی از معیارهای داوری در باره دو نامزد همین است که ببینیم آن ها تا چه اندازه با وجود احتمال خطا در طرف مقابل از متهم ساختن آن ها به خروج از دایره ارزش های دینی و انقلابی پرهیز می کنند.