سحری خوانی رسم کهن اما برجای مانده در مازندران – خبرگزاری اتاق زندگانی | اخبار ایران و جهان

خبرگزاری اتاق زندگانی؛ گروه استان ها: آداب و رسوم ماه مبارک رمضان یکی از مباحث مهم فرهنگ مردم بوده که به واسطه قدمت خود؛ از قداست ویژه ای برخوردار است و متاسفانه در زندگی شهری و ماشینی؛ بسیاری از این سنت های زیبا به بوته فراموشی سپرده شده و بسیاری دیگر نیز کم رنگ تر شده اند و از آنجا که این رسوم با باورهای اعتقادی و فرهنگی آمیخته شده اند؛ اهمیت فراوانی نیز دارند.

سحرخوان شب هنگام از خانه خارج می شود و در کوچه پس کوچه های روستای دور افتاده و محلات ندا سر می دهد که «اول به خدای حی داور صلوات؛ دوم به رسول تاج بر سر صلوات؛ سوم به تمام کوفیان لعنت باد؛ چهارم به صاحب ذوالفقار دو سر صلوات و آنگاه نام صاحبخانه را می برد و او را از خواب بیدار می کند.

آداب؛ رسوم و عقاید مردم هر منطقه از کشور؛ ریشه در عقاید دینی و ملی آن ها دارد که بارزترین عنصر هویت بخشی مردمان یک ناحیه محسوب می شود و باید در حفظ و انتقال آن به آیندگان کوشا بود اما متاسفانه به آداب و رسوم؛ توجه چندانی نمی شود و غباری از فراموشی بر آن ها نشسته است.

به گفته کارشناسان؛ یکی از رسوم قدیمی مازندرانی ها در ماه مبارک رمضان به استقبال رفتن این ماه مبارک است که عمدتاً سه روز آخر ماه شعبان را به استقبال ماه رمضان می رفتند و اگر سه روزبه علت گرما یا طولانی بودن روز؛ مقدور نمی شد؛ یک روز را به طور حتم به استقبال می رفتند که این سنت حسنه همچنان ادامه دارد.

در قدیم به علت عدم امکانات مانند برق؛ روشنایی؛ دستگاه های رسانه ای و خستگی مردم به خاطر کار در شالیزار و فعالیت های کشاورزی ممکن بود که عده ای؛ سحر را خواب بمانند بنابراین بعضی از مومنین با گرفتن حلب خالی در یکدست و چوب در دست دیگر با چوب روی حلب می کوبیدند و با فریاد «سحر برخیز»؛ «سحر برخیز که صبح صادق آمد»؛ مردم را برای خوردن سحر و روزه گرفتن از خواب؛ بیدار می کردند و اگر همسایه ای چراغ یا به گفته مازندرانی ها؛ لمپا (چراغ گردسوز) یا فانوس همسایه را خاموش می دید بلافاصله بر در خانه می کوبیدند و او را از سحر؛ آگاه می کردند.

علی موسوی کارشناس فرهنگ عامه در مازندران درباره سنت سحری خوانی می گوید: در مناطق کوهستانی استان مازندران و در روستاهای دوردست شهرستان سوادکوه و کوه های دو هزار شهرستان تنکابن و منطقه بندپی شهرستان بابل و به ویژه در چهاردانگه و دودانگه و روستاهای اتو؛ لاجیم؛ ولوپی؛ پیر نعیم؛ امیرکلا؛ ولوکش؛ سی پی سوادکوه و روستاهای دیگر؛ سنت حسنه سحر خوانی همچنان ادامه دارد.

وی در گفت وگو با خبرنگار اتاق زندگانی ادامه داد: برای سحری خوانی؛ افراد خوش صدا؛ به حسب وظیفه ای که میراث اجدادی شان بود و یا به حسب تکلیفی که برخود واجب می دانستند؛ یک ساعت یا دو ساعت به اذان مانده؛ مناجات زیبایی را که اغلب منتخبی از اشعار شاعران پهنه ادب پارسی بود؛ بربام خانه شان با نواهایی خوش به اجرا در می آوردند و مردم با این آوازها بیدار شده و به تدارک سفره سحری می پرداختند.

سحری خوانی کمرنگ شده است

وی افزود: سحری خوانان که مردمی از نسل متاخر ایران بودند؛ پس از آنکه دیگر رغبتی در مردم برای ادامه فعالیت خود ندیدند؛ نتوانستند آن را به افراد جوان تر منتقل کنند و به همین دلیل؛ بسیار زودتر از آنکه انتظارش می رفت؛ سحری خوانی به فراموشی سپرده شد. با این وجود؛ هنوز در برخی از مناطق روستایی مازندران می توان نشانه هایی از این آیین مذهبی را یافت.

در یکی از مناطقی که همچنان سنت سحری خوانی پابرچا است؛ روستای کوا از توابع یانه سر بهشهر است؛ روستایی که دشت های گل گاوزبان در آن گسترده شده است و اهالی روستا همچنان در تلاش هستند تا سنت قدیمی و کهن سحری خوانی را حفظ کنند.

هادی جوان روستایی است که چندسالی مسوولیت سحری خوانی را عهده دارد؛ صبح ها به کشاورزی و دامداری می پردازند و در ماه مبارک رمضان؛ مسوولیت سحری خوانی و بیدارباش اهالی را برای سحری گرفتن عهده دارد.

می گوید با آنکه تکنولوژی رشد پیدا کرده اما مردم همچنان عادت به سنت قدیمی سحری خوانی دارند و چراغ خانه هایشان را با نوای سحری خوانی و گرفتن روزه روشن می کنند.

وی که اشعار مخصوصی را برای سحری خوانی دارد؛ ادامه می دهد: در این ماه سعی می شود از این اشعار و دعاهای مخصوص برای سحری خوانی استفاده شود.

به تاکید کارشناسان مذهبی اجرای زنده مناجات خوانی و خواندن سحری اگر امروزه نیز در کوچه پس کوچه های روستاها و شهرها تکرار شود؛ یقیناً با استقبال مردم مواجه شده و بار دیگر جایگاه خاص خود را باز خواهد یافت.