طشت گذاری؛ آیینی به قدمت کربلا و عاشورا

به گزارش اتاق زندگانی؛ اتاق زندگانی نوشت: این روزها کوچه و بازارهای شهر رخت سیاه به تن کرده و برای استقبال از محرم حسینی سیاهپوش شده است و آیین های سیاهپوشان و طشت گذاری در مناطق مختلف استان برپا شده است.

راه اندازی تکیه های عزاداری؛ افراشتن علم های سیاه و پرچم های عزاداری؛ نصب پارچه نوشته هایی در گرامیداشت محرم؛ غبارروبی مساجد و تکایای مذهبی از جمله رسومی است که ماه محرم در مازندران برپا می شود.

همچنین دلنوشته های خودروها نیز رنگ حسینی و محرم گرفته و نام مبارک یا عزیز زهرا (س) یا حسین شهید؛ یا مظلوم؛ سقای دشت کربلا و … را می توان بر روی خودروها مشاهده کرد.

تهیه اقلام مورد نیاز برای محرم و آماده سازی مساجد و اماکن مذهبی برای آیین های عزاداری و آماده شدن گروه های تعزیه برای نمایش دادن گوشه ای از وقایع عاشورا از دیگر مراسم هایی است که همزمان با ماه محرم در مناطق مختلف کشور از جمله مازندران جریان دارد.

حسین رضایی از ذاکران و ستایشگران اهل بیت (ع) در خصوص مراسم طشت گذاری که در مساجد این شهرستان برگزار می شود؛ اظهار داشت: آذری های ایران و آذربایجان از سه روز مانده به محرم آیین طشت گذاری را شروع می کنند.

رواج آیین طشت گذاری در محرم

وی در گفتگو با خبرنگار اتاق زندگانی با اشاره به تاریخ رواج این مراسم در شروع ماه محرم تصریح کرد: زمانی که امام حسین (ع) مکه را به سمت کربلا ترک کرد در مسیر راه به منطقه ای با نام زباله؛ آنجا سپاه حر بن یزید ریاحی جلوی سپاه امام را می گیرند تا وارد کربلا نشود که سپاه در آن منطقه متوقف می شود.

وی تصریح کرد: سپاه امام حسین (ع) طشت هایی با خود به همراه داشتند که به زمین گذاشته و پر از آب می کنند تا خود و اسب ها سیراب شوند در این بین امام به برادر خود ابولفضل (ع) می گوید که به حر بن یزید بگوید می توانند از این آب برای رفع تشنگی استفاده کنند.

طشت گذاری رسمی ترین مراسم استقبال از محرم آذری زبان ها است که به مناسبت محرم در مناطق آذری نشین استان مازندران از جمله قایمشهر اجرا می شود. در این آیین؛ آذری زبان ها نیز مراتب اخلاص و صفای خود را به آن مظلوم کربلا با احترام نهادن بهکی از نمادهای واقعی و مهم کربلا یعنی همان مقوله آب و سقایت و آبرسانی و ظروف آن که همان طشت است؛ نشان می دهند.

در این مراسم که با حضور ریش سفیدان و روسای امنای همه مساجد آذری و هییت های عزاداری برگزار می شود؛ طشت را از مکانی که قبلاً در نظر گرفته شده پس از شستن و تزیین با پارچه های سبز با کمک جوانان و در میان ازدحام جمعیت به دوش گرفته تا بر روی سکوی خاصی که قبلاً تهیه شده است قرار دهند؛ سپس عزاداران حسینی با کوزه های آب و دیگر وسایل در میان جمعیت حضور می یابند.

آب های داخل ظرف را درون طشت ها خالی می کنند و معمولاً عزاداران علاوه بر اینکه جهت رفع تشنگی در طول ایام عزاداری از آب ها می نوشند؛ به شفا بخش بودن این آب نیز اعتقاد ویژه داشته و آن را به عنوان تبرک به خانه های خود می برند تا بیمارانشان هم از آن آب بنوشند.

جعفر احمدی کارشناس حوزه آیین های بومی و عاشورایی در مازندران با بیان اینکهکی از آیین های شروع ماه محرم در ترک زبانان؛ آیین طشت گذاری است که در بیشتر استان ها آذری های مقیم هر شهر و استانی این سنت عزاداری را اجرا می کنند؛ افزود: آیین طشت گذاری که قدمت 600 ساله دارد در تکیه پیر علم بابل توسط آذری زبانان برگزار شد.

آیینی برای همدردی با خاندان سیدالشهدا

وی در گفتگو با خبرنگار اتاق زندگانی اظهار کرد: این آیین با اعتقادات ترک زبانان آمیخته شده است و برجسته کردن این سنت برای آذری ها در ابراز همدردی با خاندان سید الشهدا مهم است.

وی تصریح کرد: این مراسم شریف و نمادین یعنی طشت گذاری؛ قدمتی بیش از چهار صد سال در ایران دارد که هر ساله با شکوهی هرچه بیشتر در بسیاری از شهرهای آذری و دیگر شهرهای کشور همچون تهران و استان هایی مانند استان مازندران به وِیژه در شهرستان قایم شهر که دارای مساجد نُه گانه آذری است؛ برپا می گردد.

مراسم طشت گذاری؛ از ریشه دارترین آیین های ماه محرم است که در روزهای پایان ماه ذی الحجه برگزار می شود که در آن بعد از قرار گرفتن طشت ها در سکوهای مخصوص و در میان حزن و اندوه حاضران؛ دعای مخصوص خوانده می شود و از آب طشت به عنوان تبرک؛ اکثریت حاضران و عزاداران استفاده می کنند و عاشقان حسینی با اهدای نذورات و طلب حاجات از اهل بیت (ع)؛ عشق و ارادت خود را به امام حسین (ع) و یارانش ابراز می دارند.

عزاداران با اشعار تلفیقی فارسی؛ ترکی و عربی مداحی و نوحه سرایی کرده و بهاد مظلومیت امام حسین (ع) و یارانش در صحرای کربلا و فداکاری ها و رشادت های حضرت ابوالفضل العباس به سینه زنی و زنجیر زنی می پردازند و با برگزاری این آیین سنتی و مذهبی به پیشواز دهه محرم می روند.

بر اساس شواهد تاریخی مراسم طشت گذاری قدمتی بیش از چهار صد سال دارد و در مناطق آذری نشین استان از جمله بابل؛ قایمشهر؛ ساری و شهرهای غرب مازندران اجرا می شود.

اعتقاد مازنی ها به ماه محرم تا به آنجاست که از شستن علم های تکایا و نوشیدن آن آب به نیت شفای بیماران و سلامتی بهره می گیرند و رسم های مختلفی ایام عزای حسینی در استان برپا می شود.