کاسبان سلامت؟ – اتاق زندگانی

به گزارش اتاق زندگانی روزنامه «اعتماد» در گزارشی عادی شدن دریافت زیرمیزی توسط شماری از پزشکان را بررسی کرده و نوشته است: 

«طبق قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان (مصوب  ۲۱/۷/ ۱۳۹۸) هرگونه دریافت وجه اضافی از بیماران یا زیرمیزی از شیوه های غیرقانونی برای وصول هزینه خدمات به مشتریان به شمار می آید که این رفتار خلاف قانون تخلف و جرم محسوب می شود و مستلزم تعقیب قانونی برای پزشک متخلف است.» اما این پاراگراف درحد قانون باقی مانده است زیرا روزانه تعداد زیادی بیمار فقط با پرداخت زیرمیزی یا عبارتی تحت عنوان «هزینه مطب» می توانند وقت عمل جراحی بگیرند و درصورت پرداخت نکردن این هزینه اضافه پزشک حاضر به عمل جراحی بیمار نمی شود.  «وقتی از مطب بیرون آمدم تا چند دقیقه بی قفه داشتم گریه می کردم آن قدری که دوستام فکر کردن دکتر درباره بیماریم خبر بدی داده. دکتر گفت که قبل عمل پات باید ۸ میلیون برام واریز کنی و وقتی من گفتم این عدد برای من خیلی زیاده با لحن خیلی تند و صدای بلندی گفت اصلا نمی خواد همینم بدی. منم حالا حالاها فکر نکنم بتونم بهت وقت بدم.» «الهام» که این موضوع را تعریف می کرد می گفت که این موضوع اصلا اتفاق جدید و عجیبی نیست چراکه حداقل ۱۰ سال است که به واسطه بیماری ها و جراحی های خانواده اش با این موضوع مواجه بوده است. پدرش حدود ۶ سال پیش دستش را عمل کرده است و دکتر بدون زیرمیزی وقت جراحی نداده است.  به نظر می آید این موضوع هیچ تازگی نداشته باشد و مختص به پایتخت هم نیست؛ در شهرهای شمالی و بسیاری از شهرهای کشور عمل جراحی پزشکان منوط به دریافت مبلغی تحت عنوان هزینه مطب است. بسیاری از بیمارانی که مجبور به پرداخت زیرمیزی شدند به دلیل شرایط سخت مریضی که با آن مواجه بودند حتی پیگیر موضوع و پول غیرقانونی که ازشان اخاذی می شد هم نبودند؛ درحالی که اگر بیماری دنبال پیگیری این موضوع باشد طبق قانون پزشک از یک تا هفت سال زندان محکومیت خواهد داشت. اما به نظر می آید عده ای از پزشکان از وضعیت سخت روانی و جسمانی بیماران سوءاستفاده می کنند و بیماران هم در شرایطی قرار می گیرند که چاره ای جز پذیرش شرایط ندارند. 

در همین خصوص «امیرعلی» پسربچه ۱۰ ساله که عمل لوزه داشت به دلیل مشکلات مالی در بیمارستان دولتی عمل شد اما پزشک جراح برای عمل لوزه ۵ میلیون تومان زیرمیزی گرفت و بعد وقت عمل داد. پدر امیرعلی گفت: «هزینه عمل لوزه در بیمارستان دولتی حدود ۸۰۰ هزار تومان تا یک میلیون است اما با زیرمیزی این عدد خیلی بیشتر می شود. من وضعیت مالی خیلی خوبی ندارم که بتوانم پسرم را در بیمارستان خصوصی عمل کنم اما دکتر جراح گفت باید ۵ میلیون تومان پرداخت کنم تا پسرم را در بیمارستان دولتی عمل کند. دکتر حرفی نزد و منشی موارد مالی و زیرمیزی را با ادبیات خاصی توضیح داد و گفت اگر پرداخت نشود نمی تواند وقت عمل بدهد.» 
موضوع دریافت وجه اضافی پزشکان از بیماران یا همان زیرمیزی از نظر قانونی کاملا رد شده است. طبق قانون پزشکان موظف به ارایه خدمات مطابق با تعرفه های مصوب هستند و دریافت هرگونه وجهی مازاد بر تعرفه قانونی ممنوع است و تخلف محسوب می شود و هر عملی خلاف آن ممنوع و حرام است. به گفته وکیل از لحاظ حقوقی زیرمیزی پزشکان می تواند تحت عنوان «وصول و دریافت مال نامشروع» تلقی شود و پزشکانی که چنین جرمی را انجام می دهند بار اول دو برابر پرداختی بیمار جریمه و توبیخ کتبی می شوند بار دوم پنج برابر پرداختی بیمار جریمه و پروانه مسوول فنی نیز لغو شده و بار سوم ۱۰ برابر پرداختی بیمار پزشک مربوطه جریمه خواهد شد و پروانه مسوول فنی و حتی بیمارستان نیز باید لغو شود.
طبق مواد ۱۰ و ۱۳ آیین نامه انتظامی رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفه ای شاغلان حرفه های پزشکی و وابسته شاغلان حرفه های پزشکی و وابسته مکلف هستند تعرفه های خدمات درمانی مصوب ابلاغ شده از طرف وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی را رعایت کنند و حق دریافت هیچ گونه وجه یا مالی از بیماران را علاوه بر وجوهی که توسط مسوولان موسسه درمانی ذی ربط طبق مقررات دریافت می شود ندارند. اما به نظر می آید این قوانین در عمل رعایت نمی شود و پزشکان هم ترسی بابت محاکمه شدن ندارند؛ زیرا سال هاست این اتفاق در بیمارستان های متعددی در شهرهای مختلف کشور می افتد. طبق گفته بیماران پزشکان زیرمیزی را به صورت مخفی و در شرایط خاصی از بیماران دریافت می کنند. چند بیمار گفتند که دکتر شماره کارت منشی یا یکی از آشنایان را به بیمار می دهد یا درخواست  پول نقد می کند که پیگرد قانونی هم نداشته باشد. یکی از بیماران گفت: «مادرم برای عمل فیبروم در اتاق عمل بود که پزشک گفت اول برویم در خیابان پشت بیمارستان هزینه عمل را نقد پرداخت کنیم و بعد مادرم عمل می شود.»  موضوع زیرمیزی پزشکان حوزه تخصص خاصی ندارد و بیشتر جراحان بدون این عدد حاضر به انجام عمل جراحی نمی شوند. مریم درباره تجربه شخصی اش توضیح داد: «من ۳۸ سال دارم و به دلایل زیادی عمل جراحی شده ام و هیچ وقت تجربه جراحی بدون پرداخت زیرمیزی را نداشته ام. می توانم بگویم بیشتر پزشکان بدون زیرمیزی جراحی نمی کنند زیرا بیمارستان هزینه های خودش را می گیرد و دکتر هزینه خودش را.»
او ادامه داد: « حدود ۲ سال پیش عمل فیبروم کردم هزینه عمل ۶ میلیون تومان بود و ۸ میلیون آن زیرمیزی پزشک بود. همچنین پارسال عمل ساق پا کردم هزینه ۱۶ میلیون برای بیمارستان و ۸ میلیون برای خود دکتر بود که اگر پرداخت نمی کردم وقت عمل نمی داد.»
بسیاری از بیماران گفتند که موضوع دریافت زیرمیزی توسط پزشک آن قدر شایع است که بیماران دیگر دلیل آن را نمی پرسند؛ فقط قبل از عمل هزینه را جویا می شوند که برای پزشک جراح آماده کنند. «علی» که در بیمارستان قلب دولتی تهران عمل قلب داشت گفت که دکتر به او گفته ۵ میلیون برای شماره کارتی ناشناس واریز کند. وقتی علی دلیل این پول را پرسیده دکتر جواب داده که من پول اعتبارم را می گیرم و اگر مشکلی داری پیش دکتر دیگری برو. دقیقا همین اتفاق برای چند بیمار در شمال کشور هم افتاده است. در شهرهای ساری گرگان بهشهر آمل و چند شهر دیگر بیماران برای عمل قلب مجبور به پرداخت ۲۰ میلیون تومان زیرمیزی شده اند و این عدد طبق شهرت دکتر و بیمارستان کم و زیاد می شود. به گفته یکی از بیماران عمل قلب در سال ۱۳۹۴ در بیمارستان دولتی تهران ۳۰ میلیون بود در بیمارستان خصوصی ۲ میلیون این درشرایطی است که طبیعتا اگر بیماری هزینه بیشتری داشت در بیمارستان دولتی عمل نمی کرد.عده ای از بیماران معتقدند که هزینه عمل جراحی در بیمارستان خصوصی با بیمارستان دولتی به دلیل زیرمیزی نسبتا برابر است. «رضا» برای عمل مغزاستخوان چهار سال گذشته پیش پزشکی رفت که در بیمارستان دولتی عمل می کرد او گفت که پزشک به دلیل شهرتش گفته بود که عمل جراحی ۱۲۰ میلیون هزینه دارد اما همان دکتر در بیمارستان خصوصی هم ۱۲۰ میلیون فقط هزینه بیمارستان را می گرفت. 
«شهناز» یکی از بیمارانی که در بیمارستان دولتی در گرگان عمل فیبروم کرده بود گفت: «پارسال من برای عمل فیبروم ۳ میلیون به جراح پرداخت کردم. باوجود اینکه من بیمه تکمیلی بودم روزی که برای ویزیت به مطب دکتر رفتم بعد ویزیت منشی گفت که روز عمل ۳ میلیون پول نقد همراه مان باشد. من هم در آن دوره حال جسمانی بسیار بدی داشتم به همین دلیل خیلی توان بحث و مجادله نداشتم در همان شرایط بد جسمانی در راهروی بیمارستان دکتر به دخترم اشاره کرد که برویم پایین در همان زمان زیرمیزی را دریافت کرد و آمد بالا برای عمل جراحی؛ یعنی اول پول را گرفت و بعد من را عمل کرد.» یکی از بیماران هم گفته بود که حدود سال پیش در شهر ساری عمل معده کرده بود و دکتر سکه تمام بهار از او گرفته بود.                                       

کادر درمان  شاهدان کاسبکاری
شهادت این موضوع را تنها بیماران ندادند بلکه بسیاری از پرستاران هم این موضوع را تایید کردند. «پارسا» پرستار بیمارستانی خصوصی در تهران گفت که سال هاست با این اتفاق در کشور مواجه است نه تنها پرستاران بلکه سایر کادر درمان هم مانند مسوول آزمایشگاه نگهبان و پرستار اتاق عمل درباره این موضوع گفتند که موضوع زیرمیزی برای بیمارستان های دولتی و خصوصی وجود دارد و بیشتر پزشکان بدون دریافت زیرمیزی حاضر به جراحی نیستند یا بسیار دیر وقت می دهند. «زهرا» پرستار بیمارستانی خصوصی در شهرستان بهشهر در استان مازندران گفت: «این موضوع خیلی عادی شده است. اینجا همه پزشکان حتی برای ساده ترین جراحی ها هم پول می گیرند. اخیرا همسرم یک عمل ساده سرپایی داشت که ۲ میلیون زیرمیزی پرداخت کرد. یکی از بیماران برای عمل آپاندیس در یک بیمارستان دولتی ۵ میلیون زیرمیزی به یک جراح عمومی داد. همکارم هفته پیش سر بچه اش شکست برای بخیه زدن پزشک ۷ میلیون گرفت و بعد سر بچه را بخیه زد. این اتفاق آن قدر زیاد شده که برای مردم عادی شده است و فکر می کنند که باید پرداخت کنند.»
طبق گفته عده ای از پرستاران زیرمیزی پزشکان فقط برای درمان نیست و حتی برای عمل سزارین و زایمان هم زیرمیزی زیادی دریافت می شود. جدای از هزینه بیمارستان پزشک جراح میانگین ۳۰ میلیون هزینه جراحی سزارین می گیرد. در شهرهای کوچک تر این عدد ۱۵ میلیون است. بیشتر بیماران مدعی هستند که پزشکان بدون دریافت زیرمیزی حاضر به جراحی نیستند و از طرفی عده ای از بیماران هم حاضرند عدد زیادی به پزشک پرداخت کنند تا پزشک مطرحی جراحی شان کند. اما عادی شدن و تعدد بیمارستان و پزشکانی که چنین تخلفی می کنند دلیل بر بی توجهی به چنین موضوعی نمی شود؛ آن هم موضوعی که ارتباط مستقیم با سلامتی و جان انسان دارد. چالش ها و مشکلاتی که پزشکان دارند دلیل بر سوءاستفاده از بیماران و حال بد روانی و جسمی آنها نیست. سلامتی انسان موضوع مالیات دهی پزشکان نیست که با دریافت اجباری ویزیت نقدی به صورت اجباری فرار مالیاتی کنند. به نظر می آید عده ای از پزشکان با درنظر گرفتن زمان طولانی که برای درس خواندن صرف کرده اند حق از نظر خودشان از بین رفته را باید از شهروندان پس بگیرند اما قطعا راه را اشتباه می روند. نگاه کالایی به جان انسان نه تنها موضوعی را برای پزشکان حل نمی کند بلکه به چالش ها اضافه می کند و باعث نگاه ابزاری به انسان می شود.در همین خصوص وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی هم اعلام کرده است که تخلفات پزشکان از طریق کمیسیون ماده ۱۱ در حوزه درمان طبق مقررات با آنها برخورد می شود و بیماران در صورت مواجهه با تخلفاتی اینچنینی می توانند از طریق مراجعه به سازمان نظام پزشکی و شکایت در دادسرای نظام پزشکی مراجعه به وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و شکایت از پزشک متخلف در کمیسیون ماده ۱۱ و مراجعه به دادسرای عمومی و انقلاب و طرح شکایت کیفری اقدام کنند.

پایان خبر اتاق زندگانی