استخوان جمجمه دفرمه چیست؟ بررسی و معرفی دکتر اصلاح فرم جمجعه

دفرمگی استخوان جمجمه یکی از نگرانی‌های شایع والدین نوزادان است که می‌تواند هم جنبه‌های زیبایی و هم عملکردی داشته باشد. این مشکل که به تغییر شکل غیرطبیعی یا اندازه جمجمه اطلاق می‌شود، می‌تواند از بدو تولد وجود داشته باشد یا در دوران رشد، به خصوص در نوزادان، ایجاد شود. درک صحیح از دفرمگی استخوان جمجمه و راهکارهای درمان آن، به والدین کمک می‌کند تا در زمان مناسب اقدامات لازم را انجام دهند.

آنچه در این راهنما می خوانید:

• درک بهتر از ساختار جمجمه نوزاد
• انواع دفرمگی استخوان جمجمه
• تشخیص فرمگی استخوان جمجمه
• درمان دفرمگی استخوان جمجمه
• اهمیت درمان به موقع دفرمگی استخوان جمجمه
• متخصص برجسته در درمان دفرمگی استخوان جمجمه در ایران
• پیشگیری از دفرمگی استخوان جمجمه
• عوارض عدم درمان دفرمگی استخوان جمجمه
• پیگیری و مراقبت پس از درمان دفرمگی استخوان جمجمه
• منابع علمی و تخصصی دفرمگی استخوان جمجمه
• جمع بندی

درک بهتر از ساختار جمجمه نوزاد

جمجمه نوزاد ساختاری پیچیده و حیاتی است که از ۲۲ استخوان مختلف تشکیل شده و از طریق درزهای نرم به یکدیگر متصل هستند. این درزها در دوران نوزادی انعطاف‌پذیر بوده و امکان رشد سریع مغز را فراهم می‌کنند. جمجمه به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود که عبارتند از کاسه مغزی شامل ۸ استخوان که مغز را محافظت می‌کند و اسکلت صورت شامل ۱۴ استخوان که ساختار چهره را تشکیل می‌دهد.

نقاط نرم موسوم به ملاج (فونتانل) در جمجمه نوزاد وجود دارند که معمولاً در سال‌های اولیه زندگی بسته می‌شوند. این ساختار منحصر به فرد امکان رشد طبیعی مغز را فراهم می‌کند، اما در عین حال جمجمه را در برابر فشارهای خارجی آسیب‌پذیر می‌سازد. هرگونه اختلال در این فرآیند پیچیده می‌تواند منجر به دفرمگی استخوان جمجمه شود.

انواع دفرمگی استخوان جمجمه

کرانیوسینوستوز: شدیدترین نوع دفرمگی استخوان جمجمه

کرانیوسینوستوز به بسته شدن زودرس یک یا چند درز جمجمه‌ای اطلاق می‌شود و یکی از جدی‌ترین انواع دفرمگی استخوان جمجمه محسوب می‌شود. این حالت باعث محدودیت در رشد طبیعی جمجمه می‌شود و می‌تواند منجر به افزایش فشار داخل جمجمه شود که در صورت عدم درمان به موقع، عواقب جدی برای تکامل مغز خواهد داشت.

ساجیتال کرانیوسینوستوز شایع‌ترین نوع دفرمگی استخوان جمجمه در این دسته است که باعث کشیده شدن سر از جلو به عقب می‌شود. کرونال کرانیوسینوستوز نوع دیگری از دفرمگی استخوان جمجمه است که باعث تهی شدن پیشانی و برآمدگی ابروها می‌شود. متوپیک کرانیوسینوستوز منجر به شکل مثلثی پیشانی می‌شود، در حالی که لامبدوئید کرانیوسینوستوز کم‌ترین نوع دفرمگی استخوان جمجمه در این گروه است که باعث تخت شدن پشت سر می‌شود.

پلاژیوسفالی وضعیتی: شایع‌ترین نوع دفرمگی استخوان جمجمه

پلاژیوسفالی وضعیتی شایع‌ترین نوع دفرمگی استخوان جمجمه در نوزادان است که ناشی از فشارهای خارجی مکرر بر جمجمه نرم نوزاد می‌باشد. برخلاف کرانیوسینوستوز، در این نوع دفرمگی استخوان جمجمه، درزهای جمجمه باز هستند و معمولاً خطر جدی برای مغز ندارد. این نوع دفرمگی استخوان جمجمه اغلب در نتیجه خوابیدن مداوم در یک وضعیت، گذراندن زمان زیاد در کالسکه یا صندلی ماشین، تنگی در رحم مادر، یا زایمان چندقلویی ایجاد می‌شود.

تشخیص دفرمگی استخوان جمجمه

تشخیص دفرمگی استخوان جمجمه معمولاً از طریق مشاهده تغییرات ظاهری در شکل سر نوزاد آغاز می‌شود. والدین اغلب اولین کسانی هستند که متوجه نامتقارن بودن شکل سر، تخت شدن پشت یا کنار سر، نامتقارنی در گوش‌ها یا چشم‌ها، و یا برآمدگی غیرطبیعی در نواحی مختلف سر می‌شوند. تأخیر در رشد سر نسبت به بدن نیز می‌تواند نشانه‌ای از دفرمگی استخوان جمجمه باشد.

متخصصان برای تشخیص دقیق دفرمگی استخوان جمجمه از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند. معاینه بالینی توسط متخصص اولین گام در تشخیص دفرمگی استخوان جمجمه است. در موارد پیچیده‌تر، ممکن است نیاز به سی‌تی اسکن یا ام‌آرآی باشد تا نوع و شدت دفرمگی استخوان جمجمه به طور دقیق مشخص شود. عکس‌برداری سه‌بعدی از جمجمه و پیگیری منظم محیط سر نیز جزء روش‌های تشخیصی مهم برای ارزیابی دفرمگی استخوان جمجمه محسوب می‌شوند.

درمان دفرمگی استخوان جمجمه

کلاه فرم‌دهی: انقلابی در درمان دفرمگی استخوان جمجمه

کلاه فرم‌دهی سر نوزاد یکی از موثرترین و مدرن‌ترین روش‌های درمان غیرتهاجمی دفرمگی استخوان جمجمه است. این کلاه‌ها که از مواد سبک و تنفس‌پذیر ساخته شده‌اند، به صورت اختصاصی برای هر نوزاد مبتلا به دفرمگی استخوان جمجمه طراحی می‌شوند. درمان دفرمگی استخوان جمجمه با استفاده از کلاه فرم‌دهی روشی غیرتهاجمی و بدون درد است که قابل تنظیم در طول درمان بوده و امکان استفاده در فعالیت‌های روزانه را فراهم می‌کند.

نحوه عملکرد این کلاه‌ها در درمان دفرمگی استخوان جمجمه بر اساس ایجاد فشار ملایم در نواحی برآمده و فضای بیشتر در نواحی فرورفته است، به طوری که رشد جمجمه را در جهت صحیح هدایت می‌کند. نتایج مطلوب در درمان دفرمگی استخوان جمجمه با استفاده از کلاه فرم‌دهی در صورت استفاده صحیح و منظم قابل دستیابی است.

تکنیک‌های وضعیتی در درمان دفرمگی استخوان جمجمه

تکنیک‌های وضعیتی نقش مهمی در پیشگیری و درمان دفرمگی استخوان جمجمه ایفا می‌کنند. تغییر منظم وضعیت خواب نوزاد یکی از ساده‌ترین و مؤثرترین روش‌های کنترل دفرمگی استخوان جمجمه است. افزایش زمان روی شکم در حالت بیداری، تنوع در وضعیت حمل نوزاد، و محدود کردن زمان در صندلی ماشین از دیگر تکنیک‌های مفید در مدیریت دفرمگی استخوان جمجمه محسوب می‌شوند.

درمان جراحی دفرمگی استخوان جمجمه

در موارد شدید دفرمگی استخوان جمجمه، به خصوص در کرانیوسینوستوز، جراحی ضروری است. این جراحی‌ها شامل بازکردن درزهای جوش خورده، بازسازی شکل جمجمه، و ایجاد فضای کافی برای رشد مغز است. درمان جراحی دفرمگی استخوان جمجمه معمولاً در سنین پایین انجام می‌شود تا بهترین نتایج حاصل شود.

اهمیت درمان به موقع دفرمگی استخوان جمجمه

درمان زودهنگام دفرمگی استخوان جمجمه از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا جمجمه نوزاد تا ۱۸ ماهگی قابلیت تغییر شکل دارد و پاسخ به درمان در سنین پایین‌تر بهتر است. تأخیر در درمان دفرمگی استخوان جمجمه می‌تواند منجر به عوارض جانبی بلندمدت شود و کیفیت زندگی کودک را تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین، شناسایی زودهنگام علائم دفرمگی استخوان جمجمه و مراجعه فوری به متخصص امری ضروری است.

متخصص برجسته در درمان دفرمگی استخوان جمجمه در ایران

دکتر طاهر بابایی یکی از متخصصان برجسته در زمینه تشخیص و درمان دفرمگی استخوان جمجمه در کشور است. ایشان در کلینیک ارتوپدی فنی پژم با کادری مجرب فعالیت می‌کنند و تجربه درمان و اصلاح فرم بیش از ۱۰۰ نوزاد مبتلا به دفرمگی استخوان جمجمه را دارند. دکتر بابایی دو دوره کارگاه آموزشی ساخت کلاه فرم‌دهی سر نوزاد برگزار کرده و در زمینه درمان دفرمگی استخوان جمجمه پیشگام محسوب می‌شود.

خدمات ارائه شده توسط دکتر بابایی در زمینه درمان دفرمگی استخوان جمجمه شامل مشاوره آنلاین رایگان، طراحی و ساخت کلاه فرم‌دهی اختصاصی، پیگیری دوره‌ای روند درمان، و برگزاری دوره‌های آموزشی ساخت کلاه فرم‌دهی است. والدینی که نگران دفرمگی استخوان جمجمه فرزند خود هستند، می‌توانند از طریق شماره تماس ۰۱۶۱۶۲۰۰۹۳۹ با ایشان در کلینیک واقع در قیطریه تهران تماس برقرار کنند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد خدمات درمان دفرمگی استخوان جمجمه، می‌توانید از طریق اینستاگرام @dr.taher_babaee با دکتر بابایی در ارتباط باشید. همچنین اطلاعات تخصصی بیشتر در مورد درمان دفرمگی استخوان جمجمه با کلاه فرم دهی سر نوزاد در وبسایت کلینیک پژم در دسترس است.

پیشگیری از دفرمگی استخوان جمجمه

پیشگیری از دفرمگی استخوان جمجمه امری ممکن و ضروری است که والدین می‌توانند با رعایت نکات ساده‌ای خطر ابتلا فرزند خود به این مشکل را کاهش دهند. تغییر منظم وضعیت خواب نوزاد یکی از مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه از دفرمگی استخوان جمجمه است. قرار دادن اسباب‌بازی در جهات مختلف تخت، تشویق نوزاد به چرخاندن سر، افزایش زمان بازی روی شکم، و محدود کردن استفاده از وسایل نگهدارنده از دیگر راهکارهای مؤثر در پیشگیری از دفرمگی استخوان جمجمه محسوب می‌شوند.

تغذیه مادر شیرده نیز در پیشگیری از دفرمگی استخوان جمجمه نقش دارد. تأمین کلسیم و ویتامین D کافی برای مادر شیرده، مصرف مکمل‌های مناسب در صورت لزوم، و تغذیه متعادل برای سلامت عمومی می‌تواند به کاهش احتمال بروز دفرمگی استخوان جمجمه کمک کند.

عوارض عدم درمان دفرمگی استخوان جمجمه

عدم درمان به موقع دفرمگی استخوان جمجمه می‌تواند عواقب جدی و بلندمدتی برای کودک داشته باشد. مشکلات زیبایی دائمی یکی از رایج‌ترین عوارض عدم درمان دفرمگی استخوان جمجمه است که می‌تواند تا پایان عمر با فرد همراه باشد. اختلال در رشد و تکامل مغز، مشکلات بینایی یا شنوایی، اختلالات خواب، و کاهش اعتماد به نفس در آینده از دیگر عوارض احتمالی عدم درمان دفرمگی استخوان جمجمه هستند.

در موارد شدید دفرمگی استخوان جمجمه، به خصوص کرانیوسینوستوز، عدم درمان می‌تواند منجر به افزایش فشار داخل جمجمه، تأخیر در رشد ذهنی، و حتی مشکلات عصبی جدی شود. بنابراین، تشخیص زودهنگام و درمان فوری دفرمگی استخوان جمجمه امری حیاتی محسوب می‌شود.

پیگیری و مراقبت پس از درمان دفرمگی استخوان جمجمه

پس از درمان دفرمگی استخوان جمجمه، پیگیری منظم و مراقبت طولانی‌مدت ضروری است تا اطمینان حاصل شود که نتایج درمان حفظ می‌شود و عود دفرمگی استخوان جمجمه رخ نمی‌دهد. ویزیت‌های دوره‌ای با متخصص، اندازه‌گیری محیط سر، بررسی تکامل طبیعی کودک، و آموزش والدین برای مراقبت در منزل جزء برنامه پیگیری پس از درمان دفرمگی استخوان جمجمه است.

منابع علمی و تخصصی دفرمگی استخوان جمجمه

برای مطالعه بیشتر در زمینه دفرمگی استخوان جمجمه و کرانیوسینوستوز، مراجعه به منابع علمی معتبر بین‌المللی توصیه می‌شود. یکی از منابع مهم و جامع در این زمینه، مقاله تخصصی Craniosynostosis است که اطلاعات علمی دقیقی در مورد انواع مختلف دفرمگی استخوان جمجمه ارائه می‌دهد.

در انتها

دفرمگی استخوان جمجمه مسئله‌ای قابل درمان است که با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می‌تواند به طور موثر برطرف شود. کلیدی‌ترین نکته در مواجهه با دفرمگی استخوان جمجمه، مراجعه به موقع به متخصص و عدم نادیده گرفتن علائم هشداردهنده است. والدین باید بدانند که امروزه امکانات پیشرفته‌ای برای درمان دفرمگی استخوان جمجمه وجود دارد و با انتخاب متخصص مجرب می‌توان به نتایج مطلوبی دست یافت.

درمان دفرمگی استخوان جمجمه با استفاده از روش‌های مدرن مانند کلاه فرم‌دهی، امکان بازگشت شکل طبیعی جمجمه را بدون نیاز به جراحی فراهم می‌کند. مهم این است که والدین در صورت مشاهده هرگونه نشانه دفرمگی استخوان جمجمه در فرزند خود، فوراً اقدام به مشاوره با متخصص کنند تا بهترین نتیجه از درمان حاصل شود.

برای دریافت مشاوره رایگان و بررسی وضعیت فرزند خود در زمینه دفرمگی استخوان جمجمه، می‌توانید با دکتر طاهر بابایی در کلینیک ارتوپدی فنی پژم تماس برقرار کنید.

همچنین امکان رزرو مشاوره آنلاین هم برای شما از طریق پیج اینستاگرام وجود دارد.

09196391963