گفت وگو با نخستین گوینده زن رادیو در ایران/ گفتم مگر چنین چیزی ممکن است؟! / پدرم از خود من بیش تر خوشحال شد

به گزارش خبرگزاری اتاق زندگانی کوکب پرنیان (حدود ۱۳۰۰-۱۳۶۳) نخستین گوینده ی زن رادیو بود که از همان سال های نخست تاسیس رادیو به آن پیوست. رادیو در چهار اردیبهشت ۱۳۱۹ در ایران تولد یافت و نخستین گوینده ی زن چهار سال بعد به آن ملحق شد. گفتنی است پرنیان در مقطعی پیش از روشنک گوینده ی برنامه ی معروف «گل های رنگانگ» نیز بود. به هر روی در آبان ۱۳۴۹ یکی از خبرنگاران مجله ی «جوانان امروز» از حال او که در این برهه دیگر خود را بازنشسته کرده و خانه نشین شده بود باخبر شد و برای گفت وگو به دفتر مجله دعوتش کرد. آن چه در پی می خوانید خاطرات پرنیان از زبان خودش است از چگونگی پیوستنش به رادیو که در برای خبرنگاران مجله تعریف کرد.

زن و گویندگی؟

سال ۱۳۲۳ بود. شنیدم رادیوی جوان و تازه سال ما احتیاج به گوینده ی زن دارد. گوینده ی زن؟ مگر چنین چیزی ممکن است [که] زنی از پشت میکروفون خبر بخواند؟! یک احساس تازه سراپای وجودم ار دربرگرفت یک احساس گنگ یک احساس ناشناخته و از همین جا بود که گویندگی را شروع کردم. البته اشتباه نکنید نه از پشت میکروفون بلکه پیش خودم آن هم در اتاق دربسته.

با صدای بلند چند مرتبه با خودم حرف زدم و با این کار می خواستم صدای خودم را بشونم. می خواستم قبل از این که دیگران صدایم را از رادیو بشنوند خودم قضاوت کنم که آیا صدایم خوب است یا نه در این جا باید بگویم که من از ۱۳ سالگی شعر می گفتم و به ادبیات علاقه داشتم و خود این مسائل به من کمک می کرد تا در تصمیمی که گرفته بودم مصمم تر شوم و در این راه پدر و مادرم نیز مشوق من بودند. البته در آن روزها رادیو در همه جا پیدا نمی شد و مثل امروز نبود که در هر مغازه و منزل و یا شاید نزد هر دوچرخه سواری و یا در کشتزار و مزرعه به دست هر دهقانی رادیو باشد. نه در آن سال ها داشتن رادیو یکی از وسایل تجمل به حساب می آمد.

من به خاطر دارم که در بین دوستان خانوادگی ما تنها عده ی قلیلی رادیو داشتند و به همین دلیل روزهای تعطیل غالبا اهالی یک محله به منزلی می رفتند که در آن جا رادیو بشنوند و یا این که کسی که در منزل رادیو داشت صدای آن را آن قدر بلند می کرد که اهل محل متوجه بشوند که رادیو دارد. در آن سال ها پخش صدای رادیو از همین بی سیم پهلوی که امروز هم در جاده قدیم شمیران است انجام می گرفت و خود اداره ی رادیو در یک ساختمان کهنه و قدیمی واقع در خیابان لاله زار بود.

وقتی به رادیو مراجعه کردم به من گفتند شما بایستی بعد از دو روز مراجعه کنید تا از شما امتحان شود و بعد این کار انجام گردد.

قبول شدم

تا پایان آن روز سر از پا نمی شناختم. در آن دو روزی که به امتحان باقی بود خواب به چشمانم راه نیافت و با خود فکر می کردم به همه ی آرزوهایم رسیده ام. به هر حال روز موعود فرا رسید و من در امتحان شرکت کردم و پیروز و سربلند بیرون آمدم و اعلام نتیجه آن قدر برایم جالب بود که فقط می توانم بگویم به هرکس که می رسیدم می گفتم من گوینده ی رادیو شدم و از فردا صدای مرا از رادیو خواهید شنید.

وقتی به منزل رسیدم و خبر موفقیتم را در امتحان گویندگی برای پدر و مادرم گفتم پدرم از همگی ما حتی از خود من بیش تر خوشحال شد و صمیمانه برایم دعا کرد و گفت: «دخترم به تو که اولین گوینده ی زن در ایران خواهی شد افتخار می کنم. امیدوارم همیشه موفق باشی.» نمی توانم احساس آن روز را تشریح کنم واقعا از خوشحالی بال درآورده بودم. احساس می کردم در ابرها قدم می گذارم و به طور عجیبی یک احساس سبکی مخصوص می کردم. عشق من به کار گویندگی به قدری عمیق و زیاد بود که آمادگی خود را برای اجرای برنامه های بامدادی که ساعت هفت و نیم صبح شروع می شد اعلام کردم.

نه نظمی بود نه ترتیبی!

در این جا باید شما را با وضع برنامه های آن روز رادیو آشنا کنم. برنامه های رادیو در سال ۱۳۲۳ از ساعت ۵ بامداد شروع می شد و چون نواری وجود نداشت که برنامه ها ضبط و بعد پخش شود همیشه برنامه سر ساعت از رادیو پخش نمی شد یعنی هر وقت گوینده به رادیو می رسید برنامه شروع می شد. یعنی اگر به جای ساعت ۵ بامداد ساعت ۵.۳۰ می رسید برنامه از ساعت ۵.۳۰ شروع می شد و باید بگویم که هیچ نظم و ترتیب رعایت نمی شد.

ولی با وجود این تمام کسانی که رادیو داشتند از شنوندگان پروپاقرص برنامه ها بودند. ضمنا شنوندگان ما هم به این وضع عادت کرده بودند که اگر روزی سر ساعت ۵ برنامه شروع نمی شد می دانستند که یا گوینده نرسیده یا نقص فنی پیدا شده و خلاصه علتی دارد و به زودی برطرف می شود و در این گونه مواقع می بایستی گوینده اعلام می کرد که شنوندگان عزیز معذرت می خواهم که به علت نقص فنی برنامه قطع شده است.

در هر صورت ساعت ۳.۳۰ بامداد هر روز از خواب بیدار می شدم بدون این که ذره ای احساس ناراحتی کنم سر ساعت ۴ آماده بودم و به انتظار ماشینی که از طرف اداره می فرستادند می ایستادم. ۳.۳۰-۴ هوا کاملا تاریک بود و با سروصدای بوق ماشین تقریبا همه ی اهل محل بیدار می شدند ولی به خاطر محبتی که به من داشتند هیچ گاه لب به اعتراض نگشودند و مرا در راهی که می رفتم کمک و یاری می کردند و واقعا آن چنان غرق در کار خود بودم که همه چیز و همه کس را فراموش کرده بودم.

سالیان سال این برنامه ادامه داشت. من با شور و شوق فراوان بدون این که خم به ابرو بیاورم با تمام قلب و روحم و با رضایت کامل کارم را ادامه می دادم…

پی نوشت

۱- پدر کوکب پرنیان محمد پرنیان ادیب و نویسنده بود.

۲۵۹