مروری بر خرده نظام های سنن الهی

در یک پژوهش بررسی شد؛

تحلیل و تبیین سنن الهی به شکل نظام مند؛ سبب فهم دقیق تر آنها و ارایه تحلیل ها و تبیین های دقیق تر از پدیده ها براساس آنها می شود.

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری اتاق زندگانی؛ دفتر مطالعات حکمرانی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی؛ در گزارشی با عنوان «حکمرانی مبتنی بر نظام سنن الهی (3): مروری بر خرده نظام های سنن الهی» بیان می کند که مسایل مورد بحث در عرصه حکمرانی؛ مسایلی هستند پیچیده و چندوجهی که حل آنها نیازمند نگاه چندبعدی و بررسی آنها از جنبه های گوناگون است. در عین حال؛ توجه به مسیله و بررسی آن تنها از جنبه های علی- معلولی مادی؛ سبب کج فهمی و حل غیردقیق مسیله می شود. سنن الهی این مزیت را برای حکمرانان ایجاد می کند تا بتوانند در عین بررسی علل مادی در حل مسیله؛ علت های معنوی را هم نیز مورد تحلیل و بررسی قرار دهند.

* کاربست سنن الهی در عرصه حکمرانی

این گزارش توضیح می دهد که در ادامه بحث در خصوص کاربست سنن الهی در عرصه حکمرانی؛ «نظام سنن الهی» به منزله نوعی نگاه نظام مند به سنن الهی در حل مسایل و بررسی سنن الهی به شکل جامع در عرصه حکمرانی مطرح شد. تحلیل و تبیین سنن الهی به شکل نظام مند؛ سبب فهم دقیق تر آنها و ارایه تحلیل ها و تبیین های دقیق تر از پدیده براساس آنها می شود. زمانی می توان تحلیل های دقیق براساس سنن الهی ارایه داد که بتوان فهم دقیق و جامعی از نظام سنت های الهی داشت. کافی است که بتوان سنن الهی مرتبط با مسیله و نظام حاکم بر آن را به شکل مناسب؛ فهم و استخراج کرد.

این گزارش مطرح می کند که براساس نظام سنن الهی؛ برای حل یک مسیله؛ صرفاً به چند خرده سنت مرتبط با مسیله؛ اکتفا نمی شود؛ بلکه سعی می شود؛ تمام سنت هایی را که با مسیله مرتبط است؛ در نظر گرفته شود و براساس همه آنها و نظام حاکم بر آنها؛ به مسیله پاسخ داده شود. به عبارت دیگر در این رویکرد؛ همه سنت های مرتبط با موضوعی خاص؛ مورد بحث و بررسی قرار می گیرند. این ویژگی می تواند جامعیت در تحلیل را برای حکمرانان به ارمغان آورد. تاکید بر نگاه نظام مند در استفاده از سنن الهی؛ از دستاورد های این پژوهش است.

* چهار سطح نظام سنن الهی

در این گزارش آمده است که نظام سنن الهی در چهار سطح ارایه شد. در سطح اول این نظام؛ انواع خرده سنن الهی قرار دارد. مقصود از خرده سنت ها؛ سنت هایی هستند که از تک گزاره های قرآنی به دست می آیند. سطح دوم نظام سنن الهی؛ به طور خاص به ارایه خرده نظام های گوناگون از سنن الهی بر اساس آیات قرآن کریم؛ ناظر به سطح اول نظام سنن الهی؛ می پردازد. تعداد این خرده نظام های سنن الهی بر اساس آیات قرآن کریم؛ 42 عنوان بوده که با مراجعه به روایات اهل بیت (ع)؛ این تعداد افزایش می یابد. این گزارش به طور خاص؛ مروری است بر عناوین این خرده نظام ها به همراه اشاره به برخی از خرده سنت های مرتبط با هر یک از این خرده نظام ها. پرداختن به هر یک از این خرده نظام ها به صورت تفصیلی و ذکر خرده سنت های مرتبط با آن و تبیین منطق حاکم بر آنها و ارایه توصیه ها و پیشنهاد های سیاستی در عرصه حکمرانی بر اساس هر خرده نظام؛ چیزی است که در گزارش های بعدی به آن پرداخته می شود.

* خرده نظام های 42 گانه سنن الهی در قرآن کریم 

این گزارش با بررسی خرده نظام های 42 گانه سنن الهی در قرآن کریم مطرح می کند که در حوزه های سیاسی و روابط بین الملل باید خرده نظام سنن مرتبط با ولایت؛ جریان حق و باطل؛ امداد الهی؛ اهلاک و عذاب الهی و قوم برگزیده مدنظر قرار گیرد. همچنین توجه به سنن مرتبط با کفار و منافقان نیز لازم و ضروری است. توجه به این خرده نظام ها در بررسی طرح ها و لوایح ناظر به موضوع های سیاسی و ارتباط با کشور ها بسیار لازم و ضروری است. 

این گزارش ادامه می دهد که در حوزه های اقتصادی و مالی توجه به سنن مرتبط با دنیا؛ برکت؛ رزق و روزی رسانی؛ نعمات الهی و ازدیاد آن؛ جزا و پاداش و توکل و همچنین در بررسی طرح ها و لوایح اقتصادی مدنظر قرار گیرد. همچنین در حوزه فرهنگی و اجتماعی باید توجه به خرده نظام سنن مرتبط با امتحان و ابتلا؛ یاری؛ هدایت الهی؛ اضلال الهی؛ جامعه؛ خانواده؛ مومنین؛ خلقت انسان؛ آخرت؛ مرگ و برخی مقدسات مدنظر قرار گیرد. سیاستگذاری و قانون گذاری در عرصه های فرهنگی و اجتماعی بدون توجه به این خرده نظام ها باعث کج فهمی در قواعد عالم و قانون گذاری بی کیفیت می شود. 

متن کامل گزارش را اینجا بخوانید.