نشت داروهای میلیاردی به بازار سیاه؛ چاره چیست؟

به گزارش اتاق زندگانی طبق قوانین محل عرضه دارو یا داروخانه است یا بیمارستان؛ بررسی اصالت و همچنین رهگیری داروها هم از طریق کدرهگیری و به مدد سامانه تیتک سازمان غذا و دارو قابل پیگیری است؛ به این ترتیب علاوه بر اصالت سنجی آن از مرحله تولید تا توزیع عرضه و نهایتا هم مصرف کننده قابل رهگیری بوده و مشخص است که یک داروی خاص در یک بازه زمانی معین در کجای زنجیره تامین تا مصرف قرار دارد.

با وجود سیستم های نظارتی ایجاد شده اما باز هم برخی اقلام دارویی بویژه داروهای حیاتی گران قیمت و دارای سوبسیدهای چندین میلیونی تحت تاثیر عواملی و برخی خلاء های نظارتی در جایی از زنجیره مصرف واقعی خارج شده و سر از بازار سیاه درمی آورند.

موضوع نشت داروهای گران اخیرا با حادثه بیمارستان تبریز و همچنین بیمارستان شریعتی تهران دوباره خبرساز شده و کارشناسان عوامل مختلفی را در این زمینه مطرح می کنند؛ اما از جمله گلوگاه های مهم خروج دارو از زنجیره رسمی که بسیار مورد توجه قرار گرفته یکی سوء استفاده از نظام توزیع دارویی بویژه در شرایط کمبود دارو و عدم دسترسی به برخی داروهای خاص است و دیگری هم نقایص نسخه نویسی الکترونیک و نوشتن نسخه های غیرواقعی.

البته در این میان این نکته را نیز باید متذکر شد که هنوز برخی داروها وارد سامانه تیتک سازمان غذا و دارو نشده اند و برخی داروخانه های بیمارستانی هم بخشی اطلاعات را وارد این سامانه نمی کنند؛ به همین دلیل هم اگر دارو بعد از ورود به بخش بستری نشت کند طبیعتا شناسایی آن سخت خواهد بود.

در همین راستا اخیرا دکتر مهدی پیرصالحی – رییس سازمان غذا و دارو در اظهارنظری گفت:« با وجود سیستم های نظارتی ایجادشده متأسفانه نشت دارو همچنان رخ می دهد این مشکل به نقص سامانه تی تک مربوط نمی شود.» وی عمده مشکل نشت داروها را نسخ جعلی خواند و گفت: هرچند برخی داروها هنوز در سامانه تی تک ثبت نشده اند اما عامل اصلی مشکل نشت داروها نسخ جعلی است و برای رفع این مشکل باید به سمت رسمی کردن امضای دیجیتال پزشکان حرکت کنیم.»

در همین زمینه دکتر محمد رییس زاده – رییس کل سازمان نظام پزشکی در گفت وگویی با اتاق زندگانی تاکید دارد که «برخی با سوءاستفاده از یوزرپسورد پزشکان در سامانه نسخه الکترونیک و بدون اطلاع پزشک داروهای حیاتی گران قیمت مثل داروهای شیمی درمانی پیوند و… را با نرخ دولتی از داروخانه ها می گیرند و در بازار آزاد می فروشند.»

او با بیان اینکه این موضوع در شرایط برخی کمبودهای دارویی هم مردم را دچار مشکل می کند و هم پزشکان دچار گرفتاری های قضایی و حقوقی می شوند؛ می گوید:« تنها راه چاره این موضوع اجرای تکلیف قانونی «امضای دیجیتال پزشکان» است.

رییس زاده همچنین معتقد است که «با وجود آمادگی این سازمان اما برخی در دوره قبل وزارت بهداشت و بیمه ها مانع اجرای امضای دیجیتال شده اند.»

رییس کل سازمان نظام پزشکی در حالی تاکید دارد که معضل سوء استفاده از یوزر پسورد پزشکان برای آنها دردسرساز و حتی به رفت و آمدهای قضایی منجر شده که در آن سوی ماجرا دلال ها هم مدعی اند این داروها را از برخی پزشکان و شرکت ها می گیرند.

در هر حال شاهدیم که به صورت سنتی و از گذشته بویژه در بیمارستان های ریفرال و دانشگاهی مُهر پزشک کشیک در دفتر کاری وی بوده و تعدادی به آن دسترسی داشتند؛ اکنون هم که نسخه نویسی ها الکترونیک شده ممکن است همان ماجرا برای یوزر پسورد اساتید تکرار شود.

دکتر عبداللهی اصل – مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو نیز درباره چرایی نشت داروهای میلیاردی به بازار سیاه و راهکارهای پیشگیری از آن به تفاوت چندین برابری نرخ ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی دارو نسبت به ارز بازار آزاد اشاره کرده و تاکید دارد:« برای سوء استفاده کنندگان در جایی سود ایجاد می شود که یک سری بیماران خاص و متابولیک یا نادر داشته باشیم که داروهای گران قیمت مصرف می کنند و البته این درمان ها برای بیمار رایگان است و سوبسیدهای زیادی به داروهایشان داده می شود.»

مدیرکل داروی سازمان غذا و دارو در خصوص راهکار پیشگیری از سوء استفاده های احتمالی و نشت داروهای میلیاردی به بازار آزاد گفته است:« سال هاست پشنهاد می کنیم که بیمه باید خرید راهبردی داشته باشد و از طرفی هم داروهایی که سوبسید سنگین به آنها تعلق می گیرد و مورد مصرف بیماران صعب العلاج است باید به صورت متمرکز به مرکز درمانی ارائه شود و این بیماران در بیمارستان های خاص و در قطب های بزرگ دارو و درمان خود را دنبال کنند. در این صورت دارو به صورت متمرکز به مرکز درمانی ارائه می شود و دست بیمار نیست و نظارت را بسیار دقیق تر و نشت را به حداقل می رساند.»

در مجموع به اذعان دکتر ناصحی – مدیرعامل سازمان بیمه سلامت «در نظام سلامت حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد پِرتی خدمات داریم»؛ یعنی خدماتی که یا ارایه آن لازم نیست یا از مسیر اصلی مصرف خارج می شود. بر همین اساس بویژه در حوزه داروهای گران قیمت میلیاردی ضمن لزوم ورود دستگاه های امنیتی و قضایی باید با تمهیدات مختلف برای مدیریت وضعیت موجود با تقویت نظارت بر توزیع داروها اجرای قوانین سختگیرانه تر بهبود سیستم های نظارتی و فراهم کردن هر چه سریع تر امضای دیجیتال پزشکان و همچنین شناسایی و برخورد بازدارنده با متخلفان دسترسی به داروها را کنترل ورود به بازار قاچاق را محدود و در شرایط کمبودهای دارویی بیماران را از سرگردانی نجات داد.

پایان خبر اتاق زندگانی