درخواست آمریکا از چین برای مهار ایران/ پکن اهرم فشار علیه تهران دارد؟

به گزارش اتاق زندگانی نشریه فارن پالیسی در مقاله ای با عنوان “چین واقعاً چقدر بر ایران اهرم دارد؟” نوشت: حتی قبل از اینکه ایران صدها هواپیما بدون سرنشین و موشک را به سمت اسراییل پرتاب کند؛ مقامات آمریکایی از چین خواسته بودند تا از نفوذ خود برای متقاعد کردن تهران برای مهار اقدامات تحریک آمیز خود و گروه های مقاومت در سراسر خاورمیانه استفاده کند.

حمله انتقام جویانه ایران که اولین حمله مستقیم این کشور به خاک اسراییل بود؛ ایالات متحده را به استفاده بیشتر از اهرم بالقوه پکن در خاورمیانه ترغیب کرده است. چین مدت هاست که بزرگترین شریک تجاری ایران است و مقامات ارشد ایالات متحده از جمله رییس جمهور جو بایدن؛ به طور علنی از پکن خواسته اند تا به کنترل تهران کمک کند؛ به ویژه در حالی که ماه ها حملات گروه انصارالله در دریای سرخ که توسط ایران تشویق می شوند؛ حمل و نقل جهانی را مختل کرده است. جان آلترمن؛ مدیر برنامه خاورمیانه در مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی گفت: « حدود یک سوم از کل تجارت ایران با چین شکل می گیرد و این کشور بهک محافظ مهم برای منافع ایران در شورای امنیت تبدیل شده است. به نظر من چین تنها کشوری است که بیشترین توانایی را برای نفوذ بر ایران دارد؛ اگر بخواهد.»

با افزایش تنش بین اسراییل و ایران؛ قانونگذاران آمریکا فشار را بیشتر می کنند. در تازه ترین اقدام؛ مجلس نمایندگان آمریکا با اکثریت قریب به اتفاق قانون تحریم های انرژی ایران و چین را تصویب کرد. این قانون برای هدف قرار دادن شرکت های چینی که نفت خام ایران را خریداری می کنند و در نتیجه پول را به اقتصاد ایران پمپاژ می کنند؛ طراحی شده است. این لایحه برای تصویب نهایی به سنا منتقل شده است.

جاش گوتهایمر؛ نماینده دموکرات کنگره گفت: «در حالی که ما اینجا هستیم؛ ایران از تجارت نفتی خود با چین برای آوردن درآمد 150 میلیون دلاری در روز استفاده می کند. چین با واردات میلیون ها بشکه نفت در روز؛ ایران را در تجارت نگه می دارد و بودجه های مهمی را برای برنامه هایی چون توسعه موشکی و تسلیحات هسته ای فراهم می کند.

اگرچه ایالات متحده به طور فزاینده ای به دنبال چین برای تحت تاثیر قرار دادن ایران است؛ برخی کارشناسان هشدار می دهند که این موضوع به این سادگی ها نیست.

کمتر کشوری به اندازه چین با ایران روابط اقتصادی قابل توجهی دارد. چین برای بیش از یک دهه بزرگترین شریک تجاری ایران بوده است؛ یک رابطه طولانی مدت که عمدتا حول محور تجارت نفت بوده است. بین سال های 2020 تا 2023؛ شرکت های چینی واردات نفت ایران را بیش از سه برابر کردند و فروش را به بالاترین حد در 10 سال اخیر رساندند.

اما روابط اقتصادی آنها به لحاظ نفوذ نابرابر است. به عنوان مثال؛ سال گذشته بیش از 90 درصد صادرات نفت خام ایران به چین بوده است. با این حال؛ چین تامین کنندگان بسیار دیگری فراتر از ایران دارد و عرضه تهران تنها 10 درصد از کل واردات چین را تشکیل می دهد.

پاتریشیا کیم؛ یکی از همکاران موسسه بروکینگز؛ به فارین پالیسی گفت: پکن به عنوان بزرگ ترین شریک تجاری و حامی قدرت بزرگ ایران؛ از کانال های ارتباطی ممتاز با تهران برخوردار است و بدون شک نفوذ بیشتری بر این کشور نسبت به ایالات متحدها متحدانش دارد.

او افزود: «اگر رهبران چین تصمیم بگیرند رویکرد مداخله جویانه تری اتخاذ کنند؛ سخت است بگوییم که پکن چقدر می تواند تهران را مهار کند.»

ویلیام فیگوروآ؛ کارشناس روابط چین و ایران در دانشگاه گرونینگن هلند؛ گفت: در حالی که چین از نظر فروش و تجارت نفت دارای اهرمی است؛ استفاده از این اهرم هم از نظر سیاسی و هم از نظر لجستیکی چالش برانگیز است.

به عنوان مثال؛ پالایشگاه های خصوصی چین که در بازار سیاه فعالیت می کنند؛ به طور غیرقانونی بیشتر نفت ایران را خریداری می کنند؛ نه پالایشگاه های دولتی. او گفت که این پالایشگاه های خصوصی «به شدت دشوار است که کنترل شوند» و کنترل مستقیم واردات نفت ایران از چین را برای پکن چالش برانگیز می کند.

مقیاس سرمایه گذاری چینی ها در ایران که عمدتاً توسط شرکت های خصوصی هدایت می شود؛ همچنان یک موضوع آزاردهنده در روابط بین دو کشور است. فیگویروا گفت که چین به طور مزمن در ایران سرمایه گذاری ناکافی کرده است؛ که شکایت هایی را از سوی تهران برانگیخته و بر تمایل آنها برای تن دادن به فشار چین تاثیر می گذارد.

*ترجمه: ابوالفضل خدایی

311311