خنده با چاشنی وحشت؛ سینمای ۱۴۰۳ در تسخیر کدام گونه ها بود؟

به گزارش خبرگزاری اتاق زندگانی با شرایطی که سینمای ایران در سال گذشته از سر گذراند قابل باور است اگر بگوییم ۵ فیلم پرفروش ۱۴۰۳ نیمی از فروش کل گیشه را به خود اختصاص دادند. فیلم هایی که بیش از ۱۰۰۰ میلیارد از گیشه ۲۰۰۰ میلیاردی را شامل می شوند همگی بالای ۱۲۰ میلیارد تومان فروش داشتند و همگی نیز در یک گونه بودند؛ کمدی.

به گزارش ایرنا از آن سو وضعیت فروش کمدی های پایین جدول فروش نیز نسبتا مساعد بوده؛ در سالی که گذشت ۱۶ کمدی اکران شدند که شانزدهمین کمدی در رده سی ودوم جدول فروش ۱۴۰۳ جای می گیرد. این یعنی کمدی ها در بدترین حالت فروش خود که همان ۴ میلیارد فروش «قهلک» است از میانه جدول فروش سقوط نکرده و خود را سرپا نگه داشته اند.

۳ انیمیشن و ۵ فیلم کودک و نوجوان؛ سهم بچه ها از سینمای ۱۴۰۳

فارغ از کمدی ها که تضمین فروش آنها برای سینماداران و مخاطبان مسجل شده سینمای ۱۴۰۳ از گونه های دیگر نیز خالی نبود. اکران سه انیمیشن اتفاق مبارکی بود که اغلب انیمیشن سازان در جشنواره فیلم فجر از آن به عنوان رخدادی خوب برای سینمای ایران یاد کردند. «ببعی قهرمان» محصول سازمان رسانه ای اوج «شنگول و منگول» محصول بخش خصوصی و «ساعت جادویی» با سرمایه گذاری مشترک بخش خصوصی شهرداری و حسینه هنر نشان از این تنوع حتی در سرمایه گذاری پویانمایی های سال گذشته داشت.

از سوی دیگر رکود تولید در گونه کودک و نوجوان که مدت هاست محل بحث و بررسی است سبب نشد تا فیلمسازان این گونه مهم را کنار بگذارند. «نوروز» «سفر پرماجرا» «شهر گربه ها۲» و «ایلیا در جست وجوی قهرمان» ۴ فیلمی بودند که به این گونه در گیشه ۱۴۰۳ رونق بخشیدند. «نوروز» با ایفای نقش علی نصیریان و شبنم مقدمی حال و هوایی فانتزی و کمدی داشت تا هم خانواده ها و هم کودکان و نوجوانان را سرگرم کند.

«باغ کیانوش» به عنوان سومین فیلم پرفروش غیرکمدی سال گذشته در جشنواره چهل و دوم نیز مورد تحسین منتقدان قرار گرفت و با بهره گیری از جذابیت انیمیشن کودکان را نیز به مخاطب پروپاقرص خود تبدیل کرد.

 نمایی از فیلم «پروین»

زندگی شاعران واقعا محبوب سینماست؟

با آن که فقر گونه هایی جز کمدی و درام در سینمای ایران مسلم است اما برخی گونه ها غالبا با اقبال مخاطبان همراه هستند؛ آن هم فیلم هایی که به زندگی یک شخصیت تاریخی یا سیاسی معاصر می پردازند. «پروین» به کارگردانی محمدرضا ورزی با آن که پیش از جشنواره فجر و در شرایط نامناسبی روی پرده رفت اما به قعر جدول فروش سقوط نکرد و فروش نزدیک به ۵ میلیاردی داشت که تا حدی نشان از اقبال مخاطبان به زندگی شخصیت های تاریخی خصوصا شعرا دارد.

فیلم «رگ های آبی» که به زندگی فروغ فرخزاد می پرداخت هم از آن دست فیلم هایی است که هرچند نظر مخاطبان را در جشنواره فجر معطوف نکرد اما شخصیتی با زندگی جنجالی را هدف گرفته بود و از این رو حساسیت ها را به سوی خود جلب کرد.

وقتی تبلیغات زیاد هم جواب نداد

سهم گیشه ۱۴۰۳ از فیلم های اکشن تنها فیلم «تاوان» به کارگردانی رامین سهراب بود. کثرت فیلم های جنگی و دفاع مقدسی در فجر چهل و دوم آنچنان خود را روی پرده سینمای امسال نشان نداد و تنها «آسمان غرب» روی پرده رفت. فیلمی که به زندگی شهید علی اکبر شیرودی می پرداخت و با اقبال خوبی هم در اکران مواجه نشد.

«قلب رقه» با پرداخت به بحث مقاومت اکران های مردمی در شهرهای مختلف و تبلیغات تلویزیونی زیادی داشت که هیچ کدام نتوانستند کمک شایانی به اقبال از این گونه کنند. گونه ای که اتفاقا امتحان خود را با «به وقت شام» پس داده و مخاطب به اندازه خود را در صورت پرداخت و قصه مناسب دارد.

با این حال سهم کمدی ها در کنار دیگر گونه ها یعنی انیمیشن کودک و نوجوان اکشن بیوگرافی و جنگی سال گذشته ۲۸ فیلم از میان ۶۰ فیلم اکران شده بود و این گونه ها ۴۶ درصد آثار را به خود اختصاص دادند. نیمه ای پر که با وجود سبک بودن ترازو در گونه هایی چون بیوگرافی و اکشن اما در کل بار اقبال بخش زیادی از مخاطبان سینما را بر دوش می کشد.

نمایی از فیلم «خائن کشی»

تنوع ۵۳ درصدی درام هایی که ترسناک نبودند اما ترساندند

در میان هیاهوی فیلمسازان اجتماعی که از کم رونقی و اختصاص سانس های مرده سینماها گله داشتند باید گفت که طی سال گذشته ۳۲ درام روی پرده رفتند و فضای اکران ۵۳ درصد از کل فیلم ها را از آن خود کردند. عددی که بیش از نیمی از فیلم ها را شامل می شود و این فرصتی کمی برای بازیابی مخاطبان درام ها نیست.

فیلم هایی که نام کارگردانان مطرحی چون حسن فتحی حسین سهیلی زاده مسعود کیمیایی مهران مدیری علیرضا داوودنژاد و.. را بر پیشانی داشتند اما به جز «بی بدن» و «مست عشق» باقی طوری نادیده گرفته شدند که برخی منتقدان را به تجدیدنظر درباره عده ای از فیلمسازان وادار کرد.

به جز «مست عشق» به کارگردانی حسن فتحی که درام تاریخی بود و «بی بدن» که موضوع ملتهب جنایی داشت بقیه فیلم ها با وجود بازیگران سرشناس سهم ناچیزی از گیشه داشتند. از طرفی تنوع در میان خود درام ها زیاد بود و از درام عاشقانه (یادگار جنوب عزیز و نیلگون) تا درام ورزشی (پرویزخان) تاریخی (خائن کشی) و جنایی (سودابه) در میان فیلم های امسال وجود داشت.

سهم قابل توجه درام های خانوادگی (در آغوش درخت عطرآلود آغوش باز مصائب شیرین۲ و این جمعیت قابل کنترل) هم نشان از سهل تر بودن مراحل دریافت مجوز برای این گونه فیلم ها دارد و هم دغدغه مندی فیلمسازان در این حوزه را نشان می دهد. باقی فیلم ها حدود ۱۷ اثر هستند که همگی در دسته درام های اجتماعی جای می گیرند؛ از درام هایی که برخی پس از چند سال توقیف اکران شدند (علت مرگ: نامعلوم و سه جلد) تا فیلم های کم اقبالی که برای خالی نبودن عریضه رنگ پرده نقره ای را دیدند.

با این همه جای خالی باقی گونه ها نیز به شدت در سینمای امسال احساس می شود؛ حالا و با اقبالی که از «ازازیل» در شبکه نمایش خانگی صورت گرفته می توان حدس زد که گونه وحشت می تواند مخاطب خاص خود را به سینماها بکشاند. گونه ماجراجویی نیز تا حد زیادی در سینمای ایران مغفول مانده؛ هرچند «باغ کیانوش» تا حدی به این گونه در سینمای ایران رنگ بخشید.

۲۴۴۵۷