آیا واردات نهاده های دامی در گرو انحصار است؟ / راز ثبات نسبی در بازار مرغ و تخم مرغ

یکی از مهم ترین مسایل مطرح شده طی سالیان اخیر انحصار واردات نهاده های دامی به کشور است که برخی معتقدند تنها در انحصار تعداد محدودی از شرکت ها است و به صورت سلیقه ای به تولیدکنندگان واگذار می شود و همین موضوع مشکلات بسیاری را در بازار دام و طیور ایجاد می کند؛ اما به گفته فعالان این حوزه؛ هیچ انحصاری در واردات وجود ندارد و همین امر در بازار مرغ و تخم مرغ مشهود است که به ثبات رسیده ایم به گونه ای که هیچ کشوری در دنیا توانایی رقابت با ایران را ندارد.

به گزارش اتاق زندگانی؛  در دولت سیزدهم برای به ثبات رسیدن بازار تخم مرغ و مرغ؛ مردمی سازی اقتصاد با واگذاری به تشکل ها و بخش خصوصی صورت گرفت و اعتماد دولت به بخش خصوصی موجب شد که در بازار به ثبات نسبی برسیم؛ اما در حال حاضر یکی از معضلات اصلی پرورش دهندگان دام و طیور؛ موانع اصلی در واردات انواع نهاده های دامی و انحصار آن در دست افراد خاصی عنوان می شود که با توجه به اهمیت این مساله؛ اتاق زندگانی به سراغ مسوولان و صاحب نظران این حوزه رفت تا در نشستی به بررسی چالش ها و راهکارهای موجود برای حل مشکل بپردازد.

حمیدرضاکاشانی- رییس اتحادیه مرغداران میهن و محمدرضا صدیق پور- دبیر انجمن صنفی تولیدکنندگان جوجهکروزه-از مهمانان این میزگرد بودند.

تامین نهاده های مورد نیاز کشور؛ تاثیر نوسانات ارزی بر تامین نهاده ها؛ ظرفیت های موجود در کشور برای تامین نهاده؛ برنامه ریزی برای صادرات؛ تامین نهاده به صورت نقد و حتی خرید اعتباری از سامانه بازارگاه از جمله مواردی بود که در این نشست درباره آن بحث و صحبت شد؛ مشروح این گفت و گو در ادامه آمده است:

حمیدرضاکاشانی- رییس اتحادیه مرغداران میهن – در میزگرد اتاق زندگانی؛ در پاسخ به پرسش های اتاق زندگانی گفت:

ما در سال گذشته و برخی از ایام شاهد نوسانات شدید قیمت مرغ و تخم مرغ بودیم و تولیدکنندگان گله های زیادی نسبت به عدم تامین نهاده داشتند اما چندین ماه است که بازار مرغ و تخم مرغ به ثبات رسیده است و حتی به علت کاهش تقاضا ارزان تر از قیمت مصوب هم عرضه می شود؛ به نظر می رسد ریشه این ثبات به تامین مناسب نهاده بازمی گردد. در گذشته تامین نهاده به صورت انحصاری انجام می شد؛ برخی معتقدند در حال حاضر به علت شکستن انحصار و تنوع مبادی ورودی؛ این انحصار شکسته شده است؛ از نظر شما به عنوان یک تولیدکننده وضعیت تامین نهاده ها چه تغییری کرده است؟

در راستای اعتماد دولت به بخش خصوصی؛ مقامات عالی وزارت جهاد کشاورزی توانستند با بخش خصوصی ملاقات و سپس مشکلات خود را مطرح کنند. مداخله دقیق و اثرگذار شرکت های دولتی در بازار نیز جزو موارد دیگری است که موجب شد تا سوداگری و سوء استفاده های برخی از افرادی که مستعد ایجاد التهاب در بازار بودند کنترل و تامین نهاده به خوبی انجام شود.

 با آغاز دولت سیزدهم بخش بازرگانی جهادکشاورزی در زمینه تامین نهاده عملکرد بسیار مناسبی داشته است. ورودی نهاده ها در کشور با تنوع همراه است که تاکنون چنین تنوعی نداشتیم. با آغاز دولت سیزدهم؛ تلاش معاون اول رییس جمهور؛ وزیر اسبق جهاد کشاورزی؛ وزیر کنونی و قسمت بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی؛ مسیله تامین منابع متنوع از کشورهای آسیایی بسیار مورد توجه واقع شد. حدود هفت سال بود که کشورهای روسیه و هندوستان ما را بایکوت کرده بودند و هیچ وارداتی از آن ها نداشتیم اما در حال حاضر وقتی یک مرغدار برای تامین نهاده های مورد نیاز به این کشورها می رود؛ تامین کننده های بسیار زیادی در بازار وجود دارند و این روش و مداخله در بازار به تنظیم بازار و تامین نهاده در بخش بازرگانی بسیار کمک کرده است.

آیا شرکت های دولتی؛ پیش از این دخالتی در تامین نهاده مورد نیاز تولید کنندگان  نداشتند؟

طی سالیان گذشته واردات نهاده غالبا توسط بخش خصوصی انجام می شد. دولت نیز در تنظیم بازار و واردات نهاده مداخله داشت اما طی دو سال گذشته تفاوت مداخله در بخش بازرگانی با سالیان گذشته؛ فهم دقیق بازار و بازرگانی است به این معنا که شما می دانید برای تامین نیازهای یک بازار باید چه اقداماتی انجام شود و درآینده چه چالش هایی ممکن است وجود داشته باشد و به نوعی می توانید شرایط را پیش بینی کنید.

نوع عملکرد؛ رویکرد تحکمی بر واردکننده نیست. باید رویکرد تنوع و ایجاد تسهیل گری برای باقی واردکنندگان داشته باشیم که بتوانند نهاده های مورد نیاز کشور را با فهم بازرگانی و حمایت درست وارد کشور کنند. این رویکرد امروزه در وزارت جهاد کشاورزی و دولت سیزدهم مشهود است و آثار آن در بخش تامین نهاده نیز چشمگیر است.

تنوع نهاده های وارداتی چگونه است؟ آیا تحریم مانع همکاری های اقتصادی با سایر کشورها نشده است؟ 

تاثیرات به گونه ای نیست که واردات و صادرات را وارد حاشیه کند. بهترین منبع تامین ذرت کشور؛ روسیه است و طی 6 ماه گذشته؛ روسیه در تامین ذرت سهم بزرگی داشته است. ما منابع تامین بسیار گسترده و متفاوتی داریم. طی سالیان گذشته تامین نهاده مورد نیاز کشور تنها از آمریکای جنوبی صورت می گرفت و توجه ما به کشورهایی همچون برزیل و آرژانتین بود. برای تامین سویا نیز از ترکیه و هندوستان وارد می کردیم که از جمله باکیفیت ترین سویاها متعلق به هندوستان بود و مورد تایید بخش تولید کنندگان ما است.

نوع نگاه ما به حوزه تامین نهاده بسیار مهم است. در برخی مواقع؛ منابع تامین و منابع تخصیص ارز را به چند شرکت محدود می کنیم اما در برخی مواقع نیز به تنظیم بازار؛ به صورت وسیع تری توجه می شود و بازیگران بیشتری نیز به حوزه تجارت وارد می شوند که موجب تسریع واردات نهاده به کشور می شود همانطور که امروزه واردات از روسیه به کشور سرعت بالایی دارد و تحریم ها تقریبا بر آن تاثیری ندارند؛ به طور کلی واردات ها از ترکیه و هندوستان نیز به خوبی انجام می شود و از لحاظ تامین شرایط خوبی داریم.

از جمله اقدامات بسیار مهمی که طی سه سال اخیر در دولت سیزدهم جهت تامین و تنوع نهاده انجام شده؛ مداخله های به موقع شرکت های پشتیبانی و جهاد استقلال بوده که به خوبی انجام شده است. سفره های مردم و کالاهای اساسی در تمام مردم چیزی نیست که بگوییم رها شده باشد و بتوان گفت دولتی ها حذف شوند. بلکه مداخلاتی وجود دارد. روسیه سالانه حدود یک میلیارد دلار ذرت به آفریقا به صورت رایگان هدیه می دهد تا از کشاورز و کالای اساسی خود حمایت کند. در آمریکا برای کالای اساسی یارانه می دهند بنابراین اگر این نگاه را داشته باشیم که شرکت پشتیبانی و جهاد استقلال ضرر می کند و نباید مداخله داشته باشد و بازار آزاد باشد و مصرف کننده صدمه ببیند؛ نه به صلاح است و نه اقتصاد ما پاسخگوی این شرایط است و می تواند اقتصاد را با مشکلات جدی مواجه کند. مداخلات درست و هدفمند می تواند به نفع صنعت؛ تولید و مصرف کننده و بر بازار اثرگذار باشد.

یکی از عوامل موثر در تامین مناسب نهاده های دامی مسیله ارز و ترخیص گمرگ است؛ آیا در این زمینه هم تغییر رویه ای رخ داده است؟

طی یک سال گذشته قیمت ارز ما ثابت و تامین آن نیز منظم بود و تا حدودی تهاتر نیز صورت می گیرد و از آن استقبال نیز می شود و شرکت هایی که از آن ها تامین می کنیم می دانیم که به صورت تهاتری تامین می کنند و به دلیل استقبال به عمل آمده روز به روز نیز بیشتر می شود که به عنوان مصرف کننده به این شیوه تامین می کنند و بر این مسیله واقف هستیم که وقتی تعداد بازیگران در یک فعالیت تجاری زیاد می شود؛ یعنی برای بخش خصوصی نیز صرفه اقتصادی و به طور کلی جذابی دارد.

سیاست تهاتری که از ابتدای دولت سیزدهم صورت گرفته و حدود یک سال است که به نتیجه رسیده؛ سیاست موفقی بوده چراکه بازیگرانی که به بخش تهاتر ورود کرده اند و ذرت و نهاده را به صورت قانونمند و رصد کامل وارد کشور می کنند؛ شرایط خوبی را برای بازار ایجاد می کنند.

 ارز 28 هزار و 500 تومانی در حال تامین است و طی یک سال و خورده ای گذشته هیچ تغییری نداشته است. در برخی مواقع با تغییر سال درصدهای پایه گمرکی تغییر کرده اما دولت مجددا مصوب کرده و به قیمت قبلی برگشته و در بحث تامین نهاده و کالای اساسی تقریبا قیمت ارز ثابت بوده و در تامین مشکلی وجود نداشته و اینکه تا 6 ماه آینده تامین نهاده صورت گرفته و در این زمینه بحرانی نداریم کاملا نشان دهنده شرایط مناسبی است که داریم.

تصمیم جدید وزارت جهاد کشاورزی؛ تولید کننده نهاده دامی دریافت می کند و شش ماه بعد پولش را می دهد

 در گذشته؛ نهاده های مورد نیاز تولیدکنندگان برای یک ماه بارگذاری می شد اما وزارت جهاد کشاورزی تصمیم گرفته است که نهاده های مورد نیاز تولیدکنندگان را برای چندماه بارگزاری کنند تا درصورت نیاز بتوانند نیاز چندماه خود را خریداری کنند به این صورت که شرکت های واردکننده محصولات خود را در سامانه بازارگاه وارد می کنند که تعداد آن ها نیز حدود 200 شرکت است و تولیدکنندگان با بررسی این شرکت ها؛ نهاده های مورد نیاز خود را که قیمت مناسبی داشته باشد را خریداری می کنند و در مدت زمان 10 الی 15 روز نیز برای آن ها ارسال می شود.

در یک بازه زمانی اینگونه اطلاع رسانی شده بود که در سامانه بازارگاه ثبت سفارش انجام می شد؛ اما نهاده به تولیدکننده تحویل داده نمی شد؛ آیا صحت دارد؟  

مقاطعی همچون زمان تغییر ارز 4200 به ارز نیمایی بود که متاسفانه تولیدکنندگان؛ ذرت و سویا را خریداری می کردند و شرکت ها تا پنج ماه پول تولیدکنندگان را می گرفتند و به بهانه تامین ارز و یا اینکه دولت مشکلات آن ها را حل نکرده؛ نهاده های تولیدکننده را بار نکردند و حتی در شرکت؛ تولیدکنندگان خود را داشتیم که تا ماه ها پول در نزد وارد کنندگان می ماند ولی الان شیوه فعالیت ها اصلاح شده است و تولیدکنندگان می توانند ذرت و سویا را با قیمت واریزی؛ تا 15 روز دریافت کنند همچنین علاوه بر خرید به صورت پرداخت نقد؛ تولیدکنندگان می توانند با خرید به صورت اعتباری در سامانه بازارگاه ثبت سفارش و خریداری کنند و در برخی مواقع حتی تا 6 ماه نیز به صورت اعتباری؛ نهاده فروخته می شود.

به  طور کلی مشکلات به زمانی بازمی گردد که تنوعی در بازار وجود نداشت تا 5 ماه نیز تحویل نهاده طول می کشید و وضعیت بسیار اسفناکی بود و در بسیاری از مواقع؛ تولیدکننده وجه المصالحه مطالبات واردکنندگان قرار می گرفتند. ما مجبور بودیم که امور واردکنندگان را پیگیری کنیم که مشکلات حل شود و نهاده ها به دست ما برسد.

یکی از دغدغه های اصلی رسوب کالا در بنادر است؛ آیا چنین مشکلی در شرایط فعلی در بنادر وجود دارد؟

در مقاطع بسیار خاصی همچون عید و ترافیک جاده ای ممکن است که رسوب کالا رخ دهد؛ ولی در حال حاضر حمل کالاها بسیار راحت انجام می شود و هیچ مشکلی برای حمل و نقل وجود ندارد. نکته بسیار مهم این است که ما در واردات نهاده بسیار به روز بودیم و کشور تا 6 ماه آینده از نظر سویا تامین است و اگر از امروز به مدت 6 ماه هیچ وارداتی نداشته باشد با مشکلی مواجه نخواهیم شد. در بسیاری از مواقع ماشین ها در پشت بنادر منتظر بار نهاده ها بودند و به محصولات به سرعت به مرغداری ها منتقل می شد و ما رسوب کالا نداشتیم و انتقال نهاده ها به روز انجام می شد.

تاثیر تامین به موقع نهاده های دامی برای تولید کننده از طریق شکستن انحصار واردات و تنوع مبادی وارداتی چه اثری بر تولید به ویژه در حوزه صادرات گذاشته است؟ آیا ایران توانسته بازار هدف مرغ و تخم مرغ در منطقه را متعلق به خود کند؟

 ما از سال 1398 تا 1400 واردکننده تخم مرغ بودیم؛ در ابتدای دولت جدید؛ وزیر اسبق وزارت جهاد کشاورزی(ساداتی نژاد) طی روز اول فعالیت  دستور دادند که تخم مرغ وضعیت بحرانی دارد و باید هر طور شده با واردات وضعیت را از شرایط بحرانی خارج کنیم و بعد روی تولید برنامه ریزی کردند.  اولین مصداق جهش تولید با مشارکت مردم که رهبر مغظم انقلاب بر آن تاکید داشتند؛ در زمینه تخم مرغ بود. در همان سال؛ با توجه به نگاه ویژه وزیر جهاد کشاورزی و واگذاری کلیه امور اجرایی به اتحادیه؛ در سال 1401 ما حدود 54 هزار تن تخم مرغ صادر کردیم و از یک کشور واردکننده بهک کشور صادرکننده تبدیل شدیم. در سال 1402 نیز 54 هزار تن را به 137 هزارتن افزایش دادیم که این رقم بسیار بالایی است و ترکیه که در میان کشورهای همسایه رقیب ایران محسوب می شد؛ حالا یک پله از ایران عقب مانده چرا که در دنیا به لحاظ ساختاری؛ چیزی مشابه واحدهای مدرن تولید تخم مرغ ایران وجود ندارد.

برنامه ریزی صادرات 150 هزار تن تخم مرغ در سال جاری

 با توجه به وجود شرایط ویژه و اعتماد وزارت جهاد کشاورزی و بخش بازرگانی در بحث صادرات و واگذاری امور به بخش خصوصی؛ صادرات 150 هزار تنی تخم مرغ در سال جاری هدفگذاری شده است. تخم مرغ یک کالای استراتژیک است از آمریکا تا اروپا؛ همگی آن را یک کالای بحرانی می دانند.

ما هیچوقت برای تامین کالای اساسی و استراتژیک کشور؛ دستمان را به سوی کشوری دیگر دراز نمی کنیم. با برنامه ریزی های وزارت جهاد کشاورزی و همچنین اتحادیه بخش خصوصی ما هیچ مشکلی در تامین تخم مرغ نداشتیم طبق آمار بانک مرکزی و تمام دستگاه های آماری ما کمترین نوسان را در تامین تخم مرغ در سال گذشته داشتیم و رکورد 137 هزار تن صادرات که حدود 150 میلیون دلار ارزآوری برای کشور دارد رقم بسیار بالایی است اما نکته مهم دیگر این است که ما در زمینه تولید تخم مرغ به اطمینان خاطر رسیده ایم و دیگر برای تامین کالای استراتژیک خود دست کمک به سوی هیچ کشوری دراز نمی کنیم و با برنامه ریزی های انجام شده به وفور در اختیار مردم قرار خواهد گرفت.

نگاه تولید محور وزارت جهاد کشاورزی و بخش بازرگانی وزارت که در دولت سیزدهم به ویژه معاون اول رییس جمهور داشتند در زمینه تولید تخم مرغ به ثمر نشسته و امسال نیز قطعاً یکی از سال هایی است که تولید و صادرات مناسبی خواهیم داشت و در این زمینه هیچ مشکلی نداریم و با توجه به واردات منظم نهاده ها سال جاری نیز یکی از سال های خوب در زمینه تولید خواهد بود.

یکی از مشکلات حوزه تولید و صادرات مسیله فقدان فرماندهی واحد اقتصادی بود؛ نهادهای مختلف با قوانین خلق الساعه روند تولید و صادرات را مختل میکردند؛ با توجه به توضیحات شما به نظر فرماندهی واحد اقتصادی در دولت سیزدهم بهتر شده است.

اعتماد به بخش خصوصی یکی از اتفاقات بسیار مناسب در زمینه صادرات بوده است. در دولت جدید با تفکر به اینکه تولید کنندگان و بازار بهترین تنظیم کننده بازار هستند و با نظارت و هدایت و سیاست گذاری کلی دولت می تواند بهترین برنامه ریزی ها را داشته باشد.

شرایط دسترسی به معاون اول و جلسات مکرر با وزیر جهاد کشاورزی و معاونین و قایم مقام های وزیر بسیار راحت و مناسب است و به علت سهولت ارتباط با وزیر جهاد کشاورزی و مسیولین دیگر اگر مشکلی وجود داشت با مطرح کردن آن به راحتی می توانیم آن را حل کنیم.

ثبات سیاست های صادرات طی دو سال اخیر

 طی دو سال اخیر به ثبات سیاست های صادرات رسیده ایم و طی این بازه زمانی کوچک ترین خلل و بخشنامه ای در زمینه تولید و صادرات تخم مرغ نداشتیم. این ثبات در حالی هست که در سال 1397 تا 1399 در بازه زمانی 3 تا چهار ماهه 20 بخشنامه برای صادرات تخم مرغ اعم از گذاشتن و برداشتن عوارض صادرات و… مطرح شد که هر کدام در التهاب قیمت تخم مرغ تاثیر داشتند ولی طی دو سال اخیر هیچ بخشنامه ای از طرف دولت برای صادرات تخم مرغ نداشتیم و کاملاً به بخش خصوصی واگذار شده است و اگر بخشنامه ای هم صادر شده طی 48 ساعت اصلاح شده و ما هیچ چالشی در این زمینه نداشته ایم.

در زمینه طیور و کالای اساسی مثل تولید مرغ و تخم مرغ هیچ کشوری در کشورهای دیگر سرمایه گذاری نمی کند و کالای استراتژیک هر کشور مبتنی با نیاز هر کشور برنامه ریزی می شود و نمی توان گفت که انگلیس ادعا کند می تواند 10 برابر نیاز کشور تولید کند و چنین سرمایه گذاری انجام دهد چرا که کشور دچار چالش می شود و به طور کلی؛ کالای استراتژیکی همچون مرغ و تخم مرغ و جوجهک روزه باید به صورت هوشمندانه و با توجه به نیاز کشور و همچنین میزان مورد نیاز برای صادرات تولید شود؛ چرا که میزان بالای تولید آن آسیب هایی را به بخش تولید وارد و هم وابستگی بهک کشور دیگر را شدید می کند.

 نگاه پلکانی به تولید؛ ترکیه دیگر قادر به رقابت با ایران نیست

در صورتی که صادرات با یک قیمت گذاری و ارزآوری معقول همچنین تمرین و تولید مناسب همراه باشد بسیار مناسب است؛ اما اگر به میزان زیاد محصولی تولید و با یک قیمت پایین تری ارز وارد کشور شود در واقع به معنای هدر رفت آن محصول و ارز است و یک سال بعد همگی ورشکست و دوباره به وارد کننده تبدیل می شوند و این اصلاً عاقلانه نیست. نگاه ما به تولید باید پلکانی باشد همانطور که در حال حاضر ترکیه در زمینه تخم مرغ یک پله از ما پایین تر است یعنی شاید تا حدود 4 سال گذشته ترکیه در زمینه تولید تخم مرغ از ما قوی تر بود؛ ولی امروزه دیگر قادر به رقابت نیست.

اینکه برخی می گویند 60 درصد نیازتان با ارز 28 هزار و 500 تومانی رفع می شود اشتباه است. حتی اگر روزی این ارز قطع شود با توجه به تکنولوژی هایی که در بحث تولید تخم مرغ در ایران داریم و اصلاً با دنیا قابل قیاس نیست و هزینه تمام شده انرژی آن برای تولید بسیار کم و قدرت آن ها بسیار بالاست هیچ مشکلی نخواهیم داشت. اما نکته مهم این است که صادرات باید با برنامه ریزی و هدفمند باشد و رفع نیاز داخل کشور باید مورد توجه قرار گیرد.

صادرات؛ ابزاری برای کنترل بازار داخلی

 ما صادرات را ابزاری برای کنترل بازار داخل کشور می دانیم و این به معنای بی اهمیت بودن صادرات نیست اما اولویت اولمان تنظیم بازار داخل کشور و تامین کالای اساسی خودمان است و سپس در مرحله بعد بتوانیم تا حدودی مطالبات کشورهایی که به آنها تعهد داریم را نیز تامین کنیم.

 در سال جاری به کشورهای عراق؛ افغانستان؛ قطر؛ عمان؛ امارات؛ کویت؛ ترکمنستان و حتی پاکستان که شرکت تولید کننده تخم مرغ است؛ صادرات تخم مرغ داشته ایم. روسیه جزو کشورهایی است که از تمام کشورهای دیگر قوانین بهداشت و قرنطینه سختگیرانه ای دارد و ما حدود چهار ماه است که از آن ها دعوت به عمل می آوریم و جلساتی را با دوستان روسیه ای و رایزن هایشان داشتیم که از فرم های ما بازدید کردند و همکاران وزارت جهاد کشاورزی؛ بخش بازرگانی و بخش خصوصی در سفارت ما در روسیه اقداماتی انجام دادند که امیدواریم در نتیجه این تلاش ها طی 10 روز آینده برای اولین بار در زمینه طیور این انتقال بار به روسیه را داشته باشیم. مدارک مورد نیاز برای روسیه ارسال شده و در صورت تایید؛ بارگیری آغاز خواهد شد.

هرچند شکستن انحصار واردات و تنوع واردکننده ها یک مسیله مثبت و موفق است اما خطر وابستگی به خارج  را هم دارد؛ با این مقدمه ظرفیت تولید نهاده در داخل کشور چگونه است؟ آیا می توانیم در زمینه سویا و ذرت به خودکفایی برسیم؟

ما در زمینه تولید گندم در کشور به خودکفایی رسیده ایم اما در زمینه سویا و ذرت ما توانایی تولید بیشتر و خودکفایی را نداریم و کشت فراسرزمینی بسیار به صرفه تر است. به طور مثال تولید سویا در هند مازاد بر نیازشان است و با مذاکرات تجاری با این کشور می توانیم مقرون به صرفه تر نیاز خود را تامین کنیم. می توانیم مقداری تولید ذرت وسویا را درکشور افزایش دهیم همانطور که برای گندم نیز انجام دادیم و سپس قیمت خرید تضمینی را قرار دهیم تا برای کشاورزی جذابیت داشته باشد؛ اما زمانی که کشوری همچون روسیه تولیدکننده ذرت است و روابط بسیار خوبی داریم می توانیم با یک ارتباط هوشمندانه واردات مناسبی داشته باشیم.

لزوم سرمایه گذاری در بنادر شمالی برای واردات محصول

 ما باید با سرمایه گذاری بیشتر در بنادر شمالی کشور فشار را از جنوب کشور کم کنیم و برای واردات نهاده به ایران باید سرمایه گذاری در شمال کشور و نگاه استراتژیک به بالادست مورد توجه قرار گیرد تا ذرت و جو را بتوانیم راحت تر وارد کشور کنیم و شرایط برابری را نسبت به جنوب کشور پیدا کند. یکی از مشکلات موجود در شمال کشور؛ ظرفیتی است که بر آن وارد می شود و بنادر شمال ما پاسخگو نیست و لجستیک باید با توجه به نگاهی که به روسیه داریم افزایش پیدا کند این توان آخر شمال کشور است که می تواند بار از آن وارد کشور شود.

کاهش کیفیت نهاده ها با رسوب در بنادر

محمدرضا صدیق پور- دبیر انجمن صنفی تولیدکنندگان جوجهکروزه- نیز در این میزگرد در پاسخ به پرسش های اتاق زندگانی گفت:

وضعیت بازار مرغ چگونه است و آیا طبق توضیحاتی که آقای کاشانی دادند تامین به موقع نهاده دامی موجب ثبات در تولید؛ عرضه و قیمت مرغ شده است؟

با توجه به رویکردی که وزارت جهادکشاورزی در ارتباط با تولید کالای اساسی که ارتباط تنگاتنگی با معیشت و سفره مردم دارد تلاش شبانه روزی می کنند و نهاده ها با کیفیت و تنوع مناسبی وارد می شوند. قبلا ممکن بود که با توجه به شرایط طولانی شدن تامین ارز و ترخیص نهاده ها؛ کیفیت آن ها دچار مشکل شود ولی امروزه با هوشمند شدن واردات؛ تامین ارز و معاونت بازرگانی در برابر برخی مشکلاتی که در گذشته وجود داشت؛ در سال جاری در تامین مرغ شرایط بهتری داشتیم.

نمایندگان جوجهک روزه که حلقه اصلی تولید مرغ در کشور هستند؛ به صورت واقع گرا عمل می کنند. تولیدکنندگان اگر شرایط اقتصادی را مناسب ببینند تولید می کنند. در سالیان گذشته برای خرید کالا از سوی مردم شما شاهد صف های طولانی بودید ولی امسال هم نیاز بازار را تامین کردیم و هم بخش صادراتی تامین شده است.

ما سال های گذشته واردکنندگان تخم مرغ های نطفه دار و جوجه های یکروزه بودیم و امروزه با برنامه ریزی های وزارت جهاد کشاورزی؛ برای تامین جوجه؛ اجداد آن ها را برای 8 ماه فراهم کنیم که پس از 8 ماه این اجداد به جوجه مادر تبدیل شوند و پس از گذشت 8 ماه نیز جوجه های یک روزه تامین می شوند. طی سالیان گذشته ضعف هایی وجود داشته که در سال گذشته جبران شده است.

صادرات جوجهک روزه تا نیمه دوم سال

 بر اساس تولیدات شهریورماه سال گذشته؛ 500 هزار جوجه مادر داشتیم که امسال با منابع داخلی؛ یک میلیون جوجه در ماه داریم و به دلیل اینکه طی ماه های گذشته تخم مرغ نطفه دار وارد کردیم؛ تا نیمه دوم سال صادرکننده خواهیم بود و این نگرش ها در وزارت جهاد کشاورزی و دولت سیزدهم ایجاد شده است.

طبق فرمایش مقام معظم رهبری که به تولید در داخل کشور با مشارکت مردم تاکید دارند؛ تلاش ما این است که نه تنها این کالای اساسی به وفور در سفره مردم باشد بلکه بتوانیم صادر کننده باشیم تحریم ها نیز نتواند برای ما مانعی ایجاد کند. به قدری در حال حاضر دچار فراوانی نهاده هستیم که برخی واحدها در حال ذخیره سازی هستند و واحدهایی که انبارهای مجهزی دارند ذخایر خود را تجدید می کنند و این مسیله باعث می شود که در آینده نیز آسیب پذیری کمتری وجود داشته باشد.

آیا شکسته شدن انحصار واردات نهاده به مسیله صادرات نیز کمک کرده و تاثیرگذار بوده است؟

بر اساس پیش بینی های انجام شده و با توجه به کیفیت بالای نهاده ها ماهانه می توانیم 300 هزار تن تولید مرغ داشته باشیم چرا که بر اساس نهاده مصرفی که کیفیت بهتری داشته باشد وضعیت تولید نیز می تواند مناسب تر باشد.

بر اساس تصمیمات وزارت جهاد کشاورزی سالانه باید 200 هزار تن صادرات مرغ داشته باشیم که با توجه به پیش بینی های انجام شده برای جوجه ریزی های اسفند و فروردین که از یک ماه گذشته آغاز شده ما 2000 تا 3000 تن را با کمک برخی واحدها صادر کردیم و این جریان ادامه دارد. نکته مثبت این ماجرا این است که تولید دیگر مو به مو انجام نمی شود که با کوچک ترین تغییر دچار مشکل و کمبود شویم و گله های مولد در صحنه باقی می مانند که تولید خوبی دارند در چنین شرایطی ذخایر ما نیز تجدید شده که در چنین شرایطی صادرات ما به نفع تولید کننده است و می تواند پویایی تولید را رقم بزند.

با توجه به افزایش تولید که دیگر تنها مصرف داخلی پاسخگو نیست و باید صادر شوند؛ به کدام کشورها صادرات صورت می گیرد؟

در حال حاضر به کشورهای افغانستان و عراق صادرات نهاده داریم بر اساس رایزنی های انجام شده اگر شرایط مناسب شود برای روسیه؛ عمان و قطر نیز صادرات خواهیم داشت. نکته بسیار مهم و ارزشمند برای صادرات این است که زیرساختی برای آن تهیه شود که پویایی آن حفظ شود تا وقتی با یک شرکت خارجی قرارداد صادرات امضا می کنیم از ما بازه زمانی قرارداد را می خواهند که مشخص کنیم؛ بنابراین این پویایی در صادرات اهمیت بالایی دارد چرا که اگر یک روز صادرات به تعویق بیفتد پول صادر کننده بلوکه می شود و این شکست بزرگی است.

با توجه به توضیحی که فرمودید؛ آیا امکان سرمایه گذاری در کشورهای منطقه و تولید در همان کشور وجود دارد؟ به طور نمونه ما شاهد ایجاد مرغداری در کشور عراق باشیم و از همانجا بازار این کشور را تامین کنیم؟

 بر اساس شرایط موجود در کشور عراق پیشنهاد احداث فارم هایی(مزرعه هایی) را به ما دادند که همکاران ما در عراق و عمان کشت فراسرزمینی انجام دهند و کسانی که علاقمند بودند اقداماتی انجام دادند و با توجه به قرابتی که در بخش فرهنگی هر دو کشور وجود دارد این کار قابل توسعه است اما اینکه بگوییم در چه سطحی انجام می شود آمار درستی در دست نداریم ولی می توانیم بگوییم که اقدام این چنینی قابل توسعه است و در حال حاضر پیشنهاد شده است که در کردستان عراق که منطقه خوش آب و هوایی است اقداماتی صورت بگیرد و امیدواریم که این ارتباطات تداوم داشته باشد.

با توجه به سرمایه گذاری های انجام شده طی سالیان گذشته اولویت ما حفظ سرمایه های داخلی است و اگر اطمینان کامل داشته باشیم که برای سرمایه های داخلی مشکلی ایجاد نمی شود با کشت سرزمینی موفق هستیم اما با توجه به اینکه به قوانین کشورها ممکن است اشراف نداشته باشیم امکان ایجاد خطر برای سرمایه های ما وجود دارد بنابراین سرمایه گذاری در خارج از کشور به عنوان یک گزینه مورد توجه است اما حفظ سرمایه های داخل کشور در اولویت اول قرار دارد.

همچنین با توجه به محدودیت نزولات آسمانی  در داخل کشور؛ ذرت و سویای وارداتی به کشور؛ به معنای واردات آب مجازی است و حتی اگر بخواهیم هم با توجه به مشکل محدودیت منابع آبی ما می توانیم به کشت محصولات و خودکفایی بپردازیم. به دلیل آب بر بودن برخی از محصولات همچون ذرت با توجه به شرایط موجود ذخایر آبی کشورمان واردات آنها گزینه مناسبی است که بتوانیم برای کشت محصولات کم آب بر سرمایه گذاری کنیم و از ارزش افزوده این محصولات کم آب بر استفاده کنیم.

نظرشما درباره خودکفایی در زمینه تولید سویا و ذرت چیست؟

با توجه به شرایط کشورمان توسعه کشت ذرت و سویا برای ما امکان پذیر نیست؛ چراکه با این محدودیت منابع آبی حتی اگر بخواهیم هم نمی توانیم این کار را انجام دهیم. اما با توجه به اینکه کشورهایی همچون روسیه و ترکیه شرایط مناسبی دارند می توانیم به واردات این محصولات از این دو کشور فکر کنیم که در این شرایط آب مجازی وارد کشور می شود بنابراین برای تغییر شرایط اولویت با واردات است که برای کشت های کم آب بر سرمایه گذاری کنیم.

چرا ما زنجیره ای تولیدات را نداریم که دانه های روغنی را وارد و از آن ها کنجاله تولید کنیم؛ در حال حاضر بخشی جدی از واردات ما مربوط به کنجاله است؟

سال گذشته درهمین بازه زمانی ما برای کنجاله با کیفیت چالش داشتیم چراکه تمام واردات به سمت و سوی دانه های روغنی رفته بود و اولویت با مصرف روغن دانه ها بود و اگر وقفه ای در مصرف روغن آن ایجاد می شد؛ تغذیه مرغ ها دچار اختلال می شد که در این راستا وزارت جهاد کشاورزی تعیین کرد که درصدی از کنجاله مورد نیاز؛ از کنجاله خشک و درصدی نیز از دانه های روغنی تامین شود. طی سال گذشته با توجه به این عدم تعادل در بخش تامین کنجاله آسیب زیاد دیدیم اما با تمهیدات شبانه روزی در تامین کنجاله توانستیم به وضعیت عادی برسیم.

آیا تغییری در نوع نهاده ها ایجاد شده است؟ یعنی غذای مرغ را بتوانیم از منابع دیگر تامین کنیم؟

با توجه به اینکه در حال حاضر نژادهای ما پرتولید هستند؛ کوچکترین وقفه ای درتامین کنجاله می تواند در بهره برداری از آن ها آسیب هایی وارد کند. تکنولوژی تغذیه و نژادهایی که با آن ها کار می کنیم بر اساس علم روز است و به همین دلیل شیوه های نگهداری که برای آن ها به کار می گیریم نیز مطابق با علم روز است.

ایجاد هر تغییری باید بر پایه علم باشد. امروزه سرمایه گذاری در زمینه تولید مرغ قوت گرفته و می توان ادعا کرد که بعد از دنیای نفت سرمایه گذاری در بخش طیور؛ دومین نوع سرمایه گذاری است و باید هوشمندانه باشد. امروزه حداقل یک میلیون تولید از محل جوجه ریزی اجداد و تولید جوجه مادر داریم و تولیدات جوجه های مادر بعد از هفت ماه وارد بازار می شود که برای تولید جوجه های گوشتی که گوشت مرغ ما را تامین می کند وارد می شود و بالغ بر یک میلیون جوجه ریزی که در اردیبهشت ماه داریم؛ قطعا تولیدات جوجه در نیمه دوم سال که این جوجه ها به ثمر برسند؛ در شرایط مطلوبی قرار خواهد گرفت و در نیمه دوم سال وفور مرغ خواهیم داشت و سرریز آن را نیز صادر خواهیم کرد.

یکی از موضوعات مسیله وابستگی به مرغ اجداد و واردات آن است؛ آیا در این زمینه هم تغییراتی ایجاد شده است؟

 به دلیل تحریم ها در یک مقطعی با وقفه مواجه شدیم و با توجه به اهمیتی که این موضوع در سفره مردم دارد این بحث مورد بررسی بیشتر قرار گرفته است  و در دستگاه های شورای عالی امنیت ملی نیز برخی اقدامات انجام شد که موجب شد تا مرغ آرین در دستور کار قرار گیرد.

پایان خبر اتاق زندگانی