آزمایشات مهم قبل از بارداری

بارداری یکی از مهمترین و حساسترین دورههای زندگی هر زن است.

برای اطمینان از سلامت مادر و جنین انجام آزمایشات و چکاپهای قبل از بارداری از اهمیت بالایی برخوردار است.

این آزمایشات نه تنها به شناسایی مشکلات احتمالی کمک میکنند بلکه به پزشک و زوجین این امکان را میدهند تا برای یک بارداری سالم و بیخطر برنامهریزی کنند. 

آزمایش خون کامل (CBC) Complete Blood Count)

آزمایش خون کامل یکی از ابتداییترین و مهمترین آزمایشاتی است که قبل از بارداری انجام میشود.

این آزمایش به بررسی سطح گلبولهای قرمز گلبولهای سفید پلاکتها و هموگلوبین خون میپردازد.

کم خونی (آنمی) یکی از مشکلات شایعی است که میتواند در دوران بارداری تشدید شود و منجر به عوارضی مانند خستگی مفرط زایمان زودرس یا وزن کم نوزاد هنگام تولد شود.

با تشخیص کمخونی قبل از بارداری پزشک میتواند با تجویز مکملهای آهن یا تغییرات رژیم غذایی این مشکل را برطرف کند.

آزمایش گروه خونی و Rh

تعیین گروه خونی و عامل Rh (مثبت یا منفی) از دیگر آزمایشات ضروری قبل از بارداری است.

اگر گروه خونی مادر منفی و گروه خونی پدر مثبت باشد ممکن است جنین گروه خونی مثبت داشته باشد.

اگر خون جنین وارد جریان خون مادر شود سیستم ایمنی مادر ممکن است آنتی بادیهایی تولید کند که به گلبولهای قرمز جنین حمله میکنند.

این وضعیت به عنوان ناسازگاری Rh شناخته میشود و میتواند باعث عوارض جدی مانند کمخونی شدید یا حتی سقط جنین شود.

خوشبختانه با تزریق آمپول روگام (Rh immunoglobulin) در دوران بارداری و پس از زایمان میتوان از این مشکل جلوگیری کرد.

آزمایش قند خون

بررسی سطح قند خون قبل از بارداری برای تشخیص دیابت یا پیشدیابت بسیار مهم است.

دیابت کنترلنشده در دوران بارداری میتواند منجر به عوارضی مانند نقصهای مادرزادی سقط جنین فشار خون بالا یا ماکروزومی (وزن زیاد نوزاد هنگام تولد) شود.

اگر مادر مبتلا به دیابت باشد پزشک ممکن است توصیه کند که قبل از بارداری سطح قند خون به خوبی کنترل شود.

تغییرات رژیم غذایی و سبک زندگی میتواند به مدیریت این شرایط کمک کند.

آزمایشهای تیروئید

عملکرد نامناسب تیروئید (کمکاری یا پرکاری تیروئید) میتواند بر باروری و سلامت بارداری تأثیر بگذارد.

کمکاری تیروئید در دوران بارداری ممکن است منجر به سقط جنین زایمان زودرس یا اختلالات رشد جنین شود.

از طرف دیگر پرکاری تیروئید نیز میتواند باعث مشکلاتی مانند فشار خون بالا یا نارسایی قلبی در مادر شود.

با انجام آزمایشهای تیروئید قبل از بارداری پزشک میتواند هرگونه اختلال را تشخیص داده و درمان مناسب را آغاز کند.

آزمایشهای عفونی

برخی عفونتها میتوانند بر سلامت مادر و جنین تأثیر منفی بگذارند.

انجام آزمایشات برای تشخیص عفونتهای شایع قبل از بارداری بسیار مهم است. برخی از این عفونتها عبارتند از:

• توکسوپلاسموز: این عفونت معمولاً از طریق تماس با مدفوع گربه یا مصرف گوشت نپخته منتقل میشود و میتواند باعث نقصهای مادرزادی در جنین شود.

• سرخجه (روبلا): اگر مادر در دوران بارداری به سرخجه مبتلا شود ممکن است جنین دچار نقصهای جدی مانند ناشنوایی نابینایی یا مشکلات قلبی شود.

• هپاتیت B و C: این عفونتها میتوانند از مادر به جنین منتقل شوند و باعث مشکلات کبدی در نوزاد شوند.

• HIV/AIDS: تشخیص زودهنگام HIV و شروع درمان ضدویروسی میتواند خطر انتقال ویروس به جنین را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.

• سفلیس: این عفونت مقاربتی میتواند باعث سقط جنین زایمان زودرس یا نقصهای مادرزادی شود.

آزمایشهای ژنتیکی

برخی از اختلالات ژنتیکی میتوانند از والدین به فرزندان منتقل شوند.

انجام آزمایشات ژنتیکی قبل از بارداری به زوجین کمک میکند تا از خطرات احتمالی آگاه شوند.

برخی از این آزمایشات عبارتند از:

• تست حامل ژنتیکی: این آزمایش به شناسایی افرادی که حامل ژنهای مرتبط با بیماریهای ژنتیکی مانند تالاسمی فیبروز سیستیک یا بیماری سلول داسیشکل هستند کمک میکند.

• کاریوتایپ: این آزمایش به بررسی ساختار کروموزومها میپردازد و میتواند ناهنجاریهای کروموزومی مانند سندرم داون را شناسایی کند.

اگر زوجین سابقه خانوادگی بیماریهای ژنتیکی داشته باشند یا در بارداریهای قبلی با مشکلات ژنتیکی مواجه شده باشند انجام این آزمایشات بسیار توصیه میشود.

آزمایش ادرار

آزمایش ادرار قبل از بارداری میتواند به تشخیص عفونتهای ادراری مشکلات کلیوی یا سایر شرایط پزشکی کمک کند.

عفونتهای ادراری درماننشده در دوران بارداری میتوانند منجر به عوارضی مانند زایمان زودرس یا عفونت کلیه شوند.

با تشخیص و درمان به موقع میتوان از این مشکلات جلوگیری کرد.

آزمایش ویتامین D و سایر مواد مغذی

سطح کافی ویتامین D و سایر مواد مغذی مانند فولات کلسیم و آهن برای یک بارداری سالم ضروری است.

کمبود ویتامین D میتواند خطر پره اکلامپسی (فشار خون بالا در بارداری) و دیابت بارداری را افزایش دهد.

مصرف کافی فولات قبل و در اوایل بارداری میتواند از بروز نقصهای لوله عصبی مانند اسپینا بیفیدا در جنین جلوگیری کند.

پزشک ممکن است با انجام آزمایش خون سطح این مواد مغذی را بررسی کرده و در صورت نیاز مکملهای مناسب را تجویز کند.

آزمایشهای مربوط به بیماریهای مزمن

اگر مادر مبتلا به بیماریهای مزمن مانند فشار خون بالا بیماریهای قلبی آسم یا صرع باشد انجام آزمایشات مرتبط قبل از بارداری بسیار مهم است.

کنترل این شرایط قبل از بارداری میتواند به کاهش خطر عوارض در دوران بارداری کمک کند.

در برخی موارد پزشک ممکن است داروهای مصرفی را تغییر دهد تا برای بارداری ایمنتر باشند.

مشاوره روانشناسی و سبک زندگی

اگرچه این مورد یک آزمایش پزشکی نیست اما مشاوره روانشناسی و ارزیابی سبک زندگی قبل از بارداری نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.

استرس اضطراب یا افسردگی میتوانند بر سلامت مادر و جنین تأثیر بگذارند.

ترک سیگار الکل و مواد مخدر حفظ وزن سالم و انجام فعالیتهای بدنی منظم از جمله اقداماتی هستند که میتوانند به یک بارداری سالم کمک کنند.